سەرۆک لە وتارەکەیدا چی پێمان گوت!

هێمن میرانی

بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئەمڕۆ وتارێکی بڵآو کردەوە کە پەیوەستە بە سەرۆکایەتی و کۆمەڵێک بابەتی پەیوەنددار بەم پرسە. وتارەکە لە هەندێ بڕگەیدا زۆر دیبلۆماسیانە نوسراوە و قسە و رای جیاواز هەڵدەگرێ. وەکو کەسێک کە ئەو پرسانەی لە وتارەکە هێمایان بۆ کراوە لە لام بایەخمەندە و پێشتریش لێرە سەرنجەکانی خۆم دەربارە گوتوون، بە پێویستی دەزانم هەندێ خاڵ دەربارەی ئەو وتارەکە و لێکەوتەکانی بنووسم.

یەکەم: هاتنە سەر خەتی جەنابی سەرۆک لەسەر ئەو بابەتە مانا و گرنگی خۆی هەیە، چونکە هەموو خەڵک قسەی لەسەر بابەتێک دەکرد کە پەیوەندی بە سەرۆکەوە هەیە تەنیا سەرۆک نەبێ. لەم سۆنگەیەوە ئەم وتارە لایەنی کەم ئەگەر بە لیڵیش بێ دەتوانرێ هەندێ سەرە داو لە تێگەیشتنی سەرۆک بزانرێ.

دووەم: هەرچەندە سەرۆک ئاماژە بەوە دەکا کە ئەو هەر خۆی بە پێشمەرگە دەزانێ و پۆست بە لایەوە گرنگ نیە، هیچ ئاماژەیەکی روون بە خۆ کاندید نەکردنەوەی نیە. بە پێچەوانەوە زۆر جەخت کردنەوە لەسەر گەڕانەوە بۆ رای خەڵک بە تایبەت لە پرسی هەڵبژاردنی سەرۆک بە راستەوخۆ و پشتگیری کردن لە رەشنووسی دەستوور دەکرێ ئاماژەیەکی پێچەوانە بێ.

سێیەم: سەرۆک باس لەوە دەکا کە نە داوای هەمواری قانونی سەرۆکایەتی نە درێژ کردنەوەی ماوەی سەرۆکایەتی و نە دۆزینەوەی رێگا بۆ خۆکاندید کردنەوەی کردووە، ئەوەش بەو هۆیەی کە پۆست ئامانج نیە لە لای. لەم خاڵە دەکرێ وا بخوێندرێتەوە کە ئەوە م.س ی پارتی و یەکێتین مشووری دۆزینەوەی رێگەیەکن بۆ خۆ کاندیدکردنەوەی سەرۆک، دەنا سەرۆک ئەوەی لە لایەوە گرنگە نیە. بە تایبەت کە دواتر باس لەوە دەکا خەباتی خۆی و خانەوادەکەی بۆ پۆست لەکەدار ناکا کە ئەمە ئاماژەیەکی گرنگە.

‌چوارەم: بارزانی بەرگری لە رەشنووسی دەستور دەکا و ئاماژە بۆ ئامادەیی دەکا بۆ راپرسی کردن " ئێستا مافی خەڵكە، كە دەبێت بڕیار بدەن ڕەشنووسی دەستوورەكەیان لا پەسندە یان نا". ئایا ئەوە ئاماژەیە بۆ ئەگەری راپرسی کردن لەسەر دەستوور بەر لە هەڵبژاردنەکانی ئەیلول؟ بە بڕوای من تاکە رێگا ( کە من بە باشترینی نێو خراپەکانی دەزانم) بۆ خۆ کاندید کردنەوەی بەڕێز بارزانی بە رێگەی قانونی لە دۆخی ئێستادا راپرسی کردن و تێپەڕبوونی رەشنووسی دەستوورە بەر لە هەڵبژاردنەکان. لەو ئەگەرەدا بەڕێز بارزانی مافی خۆ کاندیدکردن بۆ دوو خولی دیکە بە دەست دەهێنێ. ئایا ئەوە دوا هەوڵی پارتی و یەکێتی دەبێ بۆ ئەو مەبەستە؟ ئەمە لە رۆژانی داهاتوو روون دەبێتەوە. دەبێ ئەوە بگوترێ کە رەشنووسی دەستوور تەنیا ماوە راپرسی لەسەر بکرێ پاش ئەوەی خولی رابردووی پارلەمان پەسندی کرد. لە رووە تەکنیکی و قانونیەکە تەنیا ماوە راپرسی لەسەر بکرێ و ئەگەر زۆرینەی سادەی دەنگدەران دەنگی بەڵێی بۆ بدەن دەچێتە بواری جێبەجێ کردنەوە. بەڵام دۆخی سیاسی ناوخۆیی کوردستان دەخاتە قۆناغێکی تازەو پەیوەندیەکانی نێوان هێزەکانی دەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆن دەگەڕێنێتەوە بازنەی یەکەم.

پێنجەم: بارزانی لە چەندین شوێندا بەرگری لە سیستمی سەرۆکایەتی و پرۆژە دەستوورەکە دەکا لە رێی هەڵوەستە کردن لەسەر پێویستی گەڕانەوە و رێزگرتن لە رای خەڵک. ئەمە بە لای من دیسان ئاماژەن بۆ ئەگەرەکانی راپرسی کردن لەسەر دەستوور بەر لە هەڵبژاردنەکان.

شەشەم: ئەگەر هەر بڕیار بێ دەرفەتی قانونی بۆ بەڕێز بارزانی بڕەخسێندرێ کە خۆی کاندید بکاتەوە و پارتی و یەکێتی سوور بن لەسەر ئەم بابەتە، بە بڕوای من دوا جار پەنا دەبەن بۆ ریفراندۆم کردن لەسەر دەستوور. ئەمە لە رووی تەکنیکیەوە لە هەموارکردنی قانوونی سەرۆکایەتی زەحمەتترە و مەترسیدارتریشە، هەروەها دەرفەتی سەرکەوتنیشی تەنگترە. چونکە ئاسانترە لە ناو پارلەمان بە زۆرینە قانونی سەرۆکایەتی هەموار بکەی  لەوەی دڵنیا بی کە دەتوانی نیوەی دەنگدەری کوردستان رازی بکەی رەشنووسی دەستوور پەسند بکەن. بەڵام ئایا ئەگەر هەوڵی هەمواری قانونی سەرۆکایەتی بدەن چۆن چۆنی هەمواری دەکەن؟ ئایا تێرمی سەرۆکایەتی دەکەنە سێ جار؟ ئەوە زۆر زەحمەتە و زۆر شاز و ناشرینە و بێ وێنە دەبێ لە دونیا. بۆیە ئەگەر دەستوور لە ریفراندۆم دەرچوو ئەوە بێ کێشە دوو خولی رابردوو حساب نابن.

حەوتەم: ئەگەر دەستوور بخرێتە ریفراندۆمەوە و حساب بۆ سەرنجەکانی ئۆپۆزیسیۆن و ئەو رێکەوتنانە نەکرێ کە بڕیار بووە پرسە نیشتیمانیەکان بە کۆدەنگی بێ، دۆخی ناوخۆیی کوردستان بەرەو کوێ دەڕوات؟ ئەمە پرسیارێکی جدییە و دەبێ حسابی خۆی بۆ بکرێ.

بە کورتی...

 سەرۆک لەم وتارەدا لە لایەک پێمانی گوت کە لە لای گرنگ نیە لە پۆستەکەی بێ یان نا، ئەو پێشمەرگە و خزمەتکاری وڵاتی خۆیەتی، ئەو هەوڵانەی هەردوو مەکتەب سیاسی دەیدەن ئەو لە دواوەی نیە..

 لە لایەکی دیکە لە رێی جەخت کردنەوە لە گەڕانەوە بۆ رای خەڵک و تۆمەتبارکردنی ئەوانەی نەیاری راپرسی کردنن لەسەر دەستوور بە ناڕاستەوخۆ بە " هەندێ هەوڵ بۆ بەلاڕێدابردنی ڕای گشتی هەیە" و "ئاگادار بن هەوڵێك هەیە بۆ وەستاندنی ڕەوتی پێشكەوتنی دۆزەكەمان، هەوڵێك هەیە بۆ وەدینەهاتنی ئەو دەسكەوتە گەورەیەی، كە هەموومان ئاواتمانە، هەوڵ لە دژی دەنگ و ئیرادەی خەڵك هەیە، لەم كەشە سیاسییەی ناوچەكەشدا كەسانێك خواستە یا خود نەخواستە یارمەتیدەری ئەو هەوڵانەن"، ئەم ئاراستەی دووەم بە لای من ئاماژەن بۆ ئەگەری ریفراندۆم کردن لەسەر دەستوور کە دەبێتە رەخساندنی دوو دەرفەتی دیکەی خاوێن بۆ خۆ کاندیدکردنەوەی بەڕێز مەسعود بارزانی.

پێشبینی دەکەم لە چەند رۆژی نزیکی داهاتوودا ئەو دیوانەی وتارەکە زیاتر روون دەبنەوە...

پەیجی هێمن میرانی

www.facebook.com/hemn2011