Sunday 11 December 2016

قوباد تاڵەبانی لە هارد تۆک, ستیڤن لە جیاتی هەموومان پرسیارەکانی کرد




بەڕێز قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی هەرێمی کوردستان رۆژی ٧ ی دوانزە بەشداری بەرنامەیەکی زۆر گرنگی کەناڵی بی بی سی کرد کە ناوی هارد تۆک HardTalk ە و یەکێک لە پێشکەشکار و رۆژنامەنووسە بەناوبانگەکانی بەریتانیا، ستیڤن ساکەر Stephen Sackur، پێشکەشی دەکات.
لە خوارەوە لینکی بەرنامەکە بە تەنیا دەنگ بۆ ئەوەی لە دەرەوەی بەریتانیان و دەنگ و رەنگیش بۆ ئەوانەی لە بەریتانیا دەژین هەیە چونکە بەرنامە تەلەفزیۆنیەکە تەنیا لە بەریتانیا دەکرێتەوە.
بەرنامەکە یەکجار گرنگ بوو، ئەمانەی خوارەوە سەرنجی بەندەن:
یەکەم: لەو بەرنامەوە دەسەڵاتدارانی کوردستان و خەڵک دەبێ بزانن کە ئێمە لە دوورگەیەکی داخراو ناژین کە خەڵک ئاگای لێ نەبێ چی دەکەین و چ روودەدات، ئەو پرسیارانەی ستیڤن لە کاک قوباد ی کرد پرسیاری خەڵکی کوردستان و خوێندەوار و نەخوێندەواری کوردن و ستیڤن وەکو کوردێکی یەکجار شارەزا لە دۆخی ناوخۆیی و هەرێمی هاتە بەرچاو، بەڵام وەکو کەسێکی ئازا کە میوانەکەی بخاتە کونجی زۆر تەسکەوە کە ناچاری بکات شت بڵێ، رەنگی تێک بچێ و زمانی جەستەی بگۆڕێ. واتە هۆشیار بن چیتر ناتوانن وەکو نەعامە سەرتان بخەنە ژێر زەوی و جەستەشتان لە دەرەوە بێ.
دووەم: کاک قوباد وەکو کەسێکی لێهاتوو بەرگری خۆی کرد، دیبلۆماسیانە هەوڵیدا بەرگری لە زۆر شت بکات، هەرگیز وەکو کەسێکی حزبی یەک سەرنجی نەگوت کە گوزارشت لە پێگەی جیاوازی یەکێتی بکات، لەمەدا خۆشحاڵ بووم و دەست خۆشیم بۆی هەیە، بەڵام دۆخی ناتەبا و پڕ کێشەی سیاسی و ئیداری و ئابوری کوردستان بەڕێز تاڵەبانی خستە کۆمەڵیک پێگەی زۆر ناخۆش کە کەس ناتوانێ بەرگری لێ بکات، بە تایبەت لە بەرامبەر پیاوی وەکو ستیڤن.
سێیەم: ستیڤن پرسیارەکانی یەکجار فرە بوون، زۆر باش خۆی ئامادە کردبوو، و دەیان راپۆرتی خوێندبۆوە و دەیان دیمانە و وتاری بینیبوون.


ستیڤن لەسەر ئەم پرسانە بەڕێز تاڵەبانی خستە گۆشەی ناخۆشەوە:
- پرسی ئەو راپۆرتانەی بڵاو کراونەتەوە گوایە پێشمەرگە گوندە عەرەب نیشینەکانی بەر دەستی داعش خاپور دەکات بە بلدۆزەر دوای رزگارکردنیان کە هەندێ رێکخراوی نێو دەوڵەتی وەکو تاوانی جەنگ باسی دەکەن.
- پرسی جیاوازی لە نێوان پارتی و یەکێتی دەربارەی سەربەخۆیی کوردستان، لایەنی کەم لە زمانی دەربڕین و شێوازی بەڕێوەچوونی ئەو پرۆسەیە. نەبوونی یەکڕیزی لە سەر پرسی سەربەخۆیی هەرچەندە کاک قوباد زۆر لۆجیکانە قسەی لەو بابەتە کرد و باسی لەوە کرد کە عێراق وەکو دەوڵەت فەشەلی هێناوە لە حوکمڕانی کردنی خەڵک و پرسی سەربەخۆیی پرۆسەیەکی درێژەوە و دەستی پێکردووە. گفتوگۆش لە گەڵ بەغدا لەسەر ئەم بابەتە دەستی پێکردووە.
- فەشەلی حوکمڕانی لە کوردستان لە ئەنجامی باڵا دەستی حزب و وێرانکردنی کەرتی گشتی بە دامەزراندنی ئەو هەموو خەڵکە یەکێکی دیکە بوو لەو تەوەرانە. باسکردن لە ١.٤ ملیۆن موچە خۆر و خەڵکی دوو و سێ موچە و بندیوار بابەتی گەرمی ئەو گفتوگۆیە بوون.
ستیڤن بە بەڕێز تاڵەبانی گوت کە ئەو هەموو بندیوار و موچە خۆرە زۆرە کە تەنانەت لە نێو پێشمەرگەش هەیە، بەرەنجامی ئەو حوکمڕانیە خێڵەکیەیە کە ئێوە کوردستانتان لە ماوەی رابردوو پێوەی بەڕێوە بردووە و هیچ هەنگاوێکی راستەقینەتان بۆ چاکسازی و بە دامودەزگایی کردن نەناوە. کاک قوباد کۆمەڵێک پلان و بەرنامەی ریزکرد گوایە حکومەت لە گەڵ بانکی دەولی هەیەتی بۆ چاکسازی لە کەرتی گشتی، جێگەی دڵخۆشین بەڵام لە نەبوونی ئیرادەی راستەقینە و بوونی کۆت و بەندی حزبی لە بەردەم دامەزراوە دەوڵەتیەکان کە لاواز و شپرزەن، ئەو بەرنامانە تەنیا وەکو پلان دەمێننەوە.
ستیڤن قسەکانی بەرهەم ساڵح دێنێتەوە کە باس لە بوونی گەندەڵی بەرفراوان دەکات لە حکومەت. لە بەرامبەردا بەڕێز تاڵەبانی دەڵێ
"بەرهەم هاوڕێیە و دوو جار سەرۆک وەزیر بووە و جێگری سەرۆک وەزیرانی عێراق بووە، زۆر خەڵک هەن قسە دەکەن و رەخنە دەگرن لە کاتێک خۆیان لە دەسەڵات بوون، دەیانتوانی کاری باشتر بکەن بۆ ئەوەی دۆخەکە بە ئەمڕۆ نەگات"
ستیڤن دەڵێ باوکیشت یەکێک بوو لەوان!
قوباد دەڵێ من ناگەڕێمەوە بۆ دواوە، من ئەمڕۆ ئیشم هەیە و دەبێ بیکەم.

دەربارەی پرسی رێگریکردن لە گەڕانەوەی سەرۆکی پارلەمانی کوردستان بۆ هەولێر لە لایەن هێزەکانی پارتییەوە، ستیڤن دەڵێ ترس نیە لە گەڕانەوە بۆ دۆخی شەڕی ناوخۆیی؟
قوباد دەڵێ:
کێشە و ناتەبایی سیاسی لە ئاستێکی بەرزدایە بەڵام ترسی ئەوەمان نیە کە بگەڕێینەوە بۆ دۆخی شەڕی ناوخۆ و دۆخی نەوەدەکان
ستیڤن دەڵێ:
تۆ لەمەدا دڵنیایی؟
قوباد: بەڵێ دڵنیام چونکە خەڵک ئەمە قەبوڵ ناکات و کۆمەڵگەکەمان ئەو دۆخەی تێپەڕاند.
پرسیارەکە لێرەدا ئەوەیە، ئەرێ بە راست دۆخەکە بۆ شەڕ و ناتەبایی و دابەشکاری ئامادە نیە؟ ئەرێ بە راست کۆمەڵگەی کوردستان و خەڵک ئەو دۆخەی تێپەڕاندووە؟

قوباد دەڵێ لە نەوەدەکان کۆمەڵگەی کوردی زۆر بە سەربازی کرابوو، ئێستا پێشمەرگەکانمان لە شەڕن دژی داعش بەڵام کۆمەڵگە گۆڕاوە. دەربارەی ناکۆکی نێوان هێزە سیاسییەکان، بەڕێز تاڵەبانی دەیەوێ نمونە بە وڵاتانی دیکە و دۆخی نێوان دوو حزبە سەرەکییەکەی بەریتانیا و دیبەیتەکانی ناو پارلەمان بێنێتەوە، بەڵام ستیڤن دەڵێ ئێمە لە بەریتانیا ئەزموونمان نیە کە دوو حزبی سەرەکی شەڕی یەکتریان کردبێ، ئێوە هەتانە و دەبێ وریای ئەمە بی!
دەربارەی پرسی سەربەخۆیی و هەڵوێستی وڵاتانی دەوروبەر و دونیا ستیڤن دەڵێ:
ئەمریکا و ئێران و تورکیا حەز بە سەربەخۆیی کوردستان ناکەن، ئێوە هەمیشە لە ژێر رەحمەتی دراوسێکان و هێزە نێودەوڵەتیەکان بوون
قوباد: ئەمە راستە، بەڵآم ئێمە بەشێکین لە عێراق و گفتوگۆ بۆ سەربەخۆیی لە گەڵ عێراق دەکەین، ئەگەر گەیشتینە رێکەوتن، کەسی دیکە بۆی نیە دژ بێ یان لە گەڵ بێ.
ستیڤن: ئەمە تەنیا بە شێوەی ئایدیالی راستە، لە واقیع ئێران هەرگیز ئامادە نیە دەستەوەستان بێ و ئێوە ببنە دەوڵەت
قوباد: دەیبینین!

بە گشتی بەرنامەکە زۆر بە لەزەت بوو، سەرکردە و سیاسییەکانی کورد لەمەولا دەبێ وریا بن کە رووبەرووی پرسیاری ئاوا راشکاو دەکرێنەوە لە لایەن رۆژنامەنووسە نێودەوڵەتییە راستەقینەکان، هەڵبەت ئەوانە نا کە یان زەوی یان پارەیان پێ دراوە بۆ ئەوەی تەنیا ئەو پرسیارانە بکەن کە سیاسییەکان مەبەستیانە.
ستیڤن ساکەر وەکو هەمیشە نمونەیەکی یەکجار راشکاو و ئازا و پڕ زانیاری رۆژنامەنووسی پێشکەش کرد، رەنگە بەلای هەندێ خەڵک تەنانەت وەکو دادوەری کردن بێتە بەرچاو بە جۆرێک زمانی جەستەو باری دەروونی کاک قوباد بە تەواوی گۆڕا و شڵەژا.

بەرنامەکە تەنیا بە دەنگ بۆ ئەوانەی لە دەرەوەی بەریتانیان

بەرنامەکە بە دەنگ و رەنگ بۆ ئەوانەی لە بەریتانیا دادەنیشن:

Monday 14 November 2016

بەرەو کوێ دەڕۆین؟



  1. خراپە خەریکی نائومێدکردنی خەڵک بی، بەڵام لەوەش خراپتر ئەوەیە کە فێریان بکەی ئومێد لەسەر درۆ دروست بکەن، وەکو مانگە شەو بزانن کە درۆیە، کەچی ئومێدیان هەبێ کە ئیدی بەڵکو، ئێ ئەوە خوایە ئەو خەیاڵە ببێتە راستی. من ناتوانم ئومێدی درۆ لە لای خەڵک دروست بکەم بەڵکو بە شینە درۆی گەورە بچنە خەوی خۆشەوە.
    ئەو دەسەڵاتەی هەرێمی کوردستان کۆتایی هاتووە، فەشەلی هێناوە لە هێنانە کایەوەی حوکمڕانیەتێک کە بتوانێ خزمەتی خەڵک بکات، داهات و خەرجی رێک بخات، سەقامگیری کۆمەڵایەتی و سیاسی لە وڵاتدا بەرق...ەرار بکات، متمانەی میللەتەکەی بپارێزێ تا باوەڕ بە روونکردنەوە و سیاسەتەکانی بکەن... ئەوەتا ئەوەندە بێ کەڵک بووە توانای نەماوە هێلی هاتوچۆی سەرجادەکان رەنگ بکاتەوە!!!
    داننان بەو راستیە، کە تا ئێستا لە لایەن نوخبەی حاکمی نێو هەر دوو حزبی دەسەڵاتداری کوردستان، پارتی و یەکێتی، هێلی سوورە، دەمانخاتە سەر رێگەی دۆزینەوەی چارەسەر.
    ئەو بەڕێزانەی لە دەسەڵاتن یان لە سێبەرەوە دەسەڵات ئاراستە دەکەن، دەست لە کاروباری گشتی وەردەدەن و یاری بە سامانی گشتی دەکەن، دەبێ وریابن کە توڕەیی خەڵک وەکو شەپۆڵ گەورە دەبێ، دەبێ بزانن کە خەریکە خەڵک دەگاتە باوەڕێک کە هیچی نەماوە بیدۆڕێنێ و ئەوەی تەنیا سوود مەندە لەو دۆخە ئەو نوخبە نەوتفرۆشە گیرفان دڕاوەیە کە ئارەزوو دەکەن ئەو دۆخە هەر وا بە بێ سیستمی و بێ دامودەزگایی و بێ چاودێری بەردەوام بێ.
    ئێوە پێم ناڵێن جگە لە شەڕی ناوخۆ، کوردستان ئێستا جیاوازی لە گەڵ سۆماڵ و یەمەن چیە؟ بەڕێزینە: ئەزموونی وڵاتانی دونیا شتی دیکەمان پێ دەڵێ، ئێوە هەڵە دەکەن ئەگەر گرەو لەسەر برسی کردن، بێدەنگکردن و ترساندنی خەڵک بکەن، ئێوە هەڵە دەکەن ئەگەر گرەو لەسەر ئەوە بکەن کە ئێران و تورکیا یان ئەمریکا پشتگیری ئێوە دەکات لە بەرامبەر خەڵکی خۆتان...
    تکایە لەو رۆژە بترسن کە ئەوەی بە خوینی پێشمەرگە و فرمێسکی دایک و ژن و منداڵانی پێشمەرگە بەرهەم هاتووە بکەوێتە بەر چەکوشی توڕەیی خەڵک، تکایە عاقڵەکانی نێو سەرکردایەتی ئەو دوو حزبە چیتر بە چاویلکەی سیاسی و تیۆری موئامەرەوە سەیری برسێتی خەڵک مەکەن و بە سەرکردایەتی حزبەکانتان بڵێن کە ئیدی بەسە...
    ئاخر تەنیا ئەوەی بێ پارە بووبێ دەزانێ برسێتی و بێ پارەیی چ لە مرۆڤ دەکات...!!
    پێم ناخۆشە، ئازاری زۆر دەخۆم کە وا هەستە دەکەم ئێمە بەرەو توندوتیژیەکی زۆر ترسناک هەنگاو دەنێین لە دوای شەڕی داعش. ناتوانم باوەر بکەم کە ئەوانەی چەندین ساڵە داهات و دەسەڵاتی کوردستان بۆ خۆیان بەکار دێنن، توانای چاکسازی و راستکردنەوەی حوکمڕانیان هەبێ، چونکە گەمژەییە باوەڕ بکەی کەسێک لە نێو نازو نیعمەتتدا خۆی تەقە لە خۆی بکات.
    ئێ کە خۆیان نایکەن، لە لایەکی تر ئاستەمە رازی بن خەڵکی دیکە، چ حزبەکانی دیکە یان میللەت بە رێگەی دامودەزگایی و ئاشتیانە و فشاری مەدەنی ناچاریان بکات کە ئەو دۆخە بە رێگەی دامودەزگایی چاک بکەن، چونکە لەمەدا زیانی دارایی گەورە دەکەن. بۆیە ئەگەری رووبەروو بوونەوەی خەڵک و حزبەکانی دیکە لە بەرامبەر ئەو نوخبە نەوتفرۆشە هیچ دوور نیە.
    ئەم ئەگەرەش زۆر لە ئەگەری ئەوەی کە ئەوان عآقڵانە بێنە پێشەوە و دۆخەکە چاک بکەن زیاترە، چونکە لە ٢٠١١ زۆرشت دەکرا بکرێ کەچی هیچیان نەکرد...
    بە رەشبینم مەزانن و هیواداریشم هەڵە بم، بەڵام ئەوەی دەڵی ئایندەی کوردستان بەو دۆخە سیاسیەی ئێستایەوە گەشە، تەنیا فێڵ لە خۆی و لە خەڵک دەکات...
 

بۆ خەڵک هاوار بۆ بەغدا دەبات؟


هێمن میرانی

نە ئەنفال، نە کیمیاباران، نە مالیکی و نە داعش نەیانتوانی وا لە خەڵک بکەن کە بەغدا بە چارەسەر بزانێ بۆ کێشەکانی، تەنیا نوخبەیەکی نەوتفرۆشی بێ باک لە ژێر چادری ئەزموونی خۆماڵیدا و لە پەنای بە خۆماڵیکردنی نەوت و سەربەخۆیی ئابوریدا، ئەوەندە خەڵکیان برسی کرد، ئەوەندە خەڵکیان بێ بەها کرد، خەڵک ناچار بێ داوای هاوکاری لە بەغدا بکات.

ئێ کاکە فەشەلتان هێناوە و واز بێنن!!!!

فەشەل عەیب نیە چونکە بەرهەمی کۆمەڵێک هۆکاری خودی و بابەتیە، بەڵام ئەو بێ باکییەی ئێوە و سەیریکردنی ژیانی خەڵک و گیرفانی بەتاڵی خەڵک بە چاویلکەی سیاسی شەرمێکە سنووری نیە.

کاکە تێ بگەن خەڵک برسیەتی، کوردایەتی بە سکی برسی ئەو کاتە دەکرا کە خەڵک متمانەی بە ئێوەی دەسەڵاتدار هەبوو، ئێستا ئێوە بەلای خەڵک گروپیکی مافیایی نەوتفرۆشن و خوێنی خەڵک دەمژن.

پێت خۆشە یان نا، ئەمە واقیعەکەیە


Tuesday 20 September 2016

چەند عەیارە ئەو نەوتە!!



هێمن میرانی

سەیربکەن نەوت چ بەکارە لە کایەی سیاسی کوردستاندا...

پارتی و یەکێتی پێکهێنا،

تا چەند ساڵ پێکەوە وەکو برا داهاتەکەیان بەشکرد،

تا لە پڕێکا کێشە لەسەر بەش دروست دەبێ.

نەوت بودجەی لەسەر خەڵکی کوردستان، لە سەر دەسەڵاتداران نا، بڕی.

نەوت فرۆشرا بە سەربەخۆیی، بەڵام کوردستانی خستە ژێر قەرزەوە، وەکو ئەوەی کڕدرابێ،

نەوت، حکومەتی کوردستان ( لایەنی کەم بەشی پارتی ) و تورکیای کردە برای شیری.

نەوت هێرۆ خان و کاک نەوشیروانی پێکهێنا، دوای ئەوەی کاکە نەوە خەڵکی فێرکرد هەرچی قسەی سووکە بە ماڵی مام و یەکێتی بڵێن، لایەنی کەم لە نێو ماڵی خۆیان لە سنووری سەوز.

نەوت ئەمجارە هێرۆخان و ماڵی بارزانی کردەوە نەیار، پاش چەندین ساڵ شەریکە بەشی،

نەوت ئەمجارە کاک کۆسرەت و سەنگاوی لە بێ بەشیان زویر کرد

نەوت لە نێو پارتیش، بە هۆی کەمبەشی هەندێ خەڵک و لایەن، جار جارە لە سایت و پەیجی سێبەردا پێکدادان لە نێو پارتیەکان دروست دەکات.

نەوت چەندین رۆژنامەنووسی کڕی، چەندین سەنگەری بە خەڵک گواستەوە.

نەوت موچەی لە سەر مامۆستایانی زانکۆ بڕی و دوای دوو دەیە لە بێدەنگی، ناچاری کردن هەڵوێست وەرگرن، لایەنی کەم لەبەر موچەی خۆیان!!!

نەوت نەجمەدین کەریمی لە نەیاری سەرسەختی ماڵی بارزانیەوە کردە دۆست.

نەوت حەیدەر عەبادی و نێچیرڤانی کۆکردەوە ئەگەر چی ئەوەی دووەم هەر دەڵێ ئەوەی یەکەم نانی بڕیووین و " پورەشی نیە و موفلیسە".

نەوت کوردستان و خەڵکی هێنایە سەر ساجی عەلی

ئۆپۆزیسیۆنی بەهێز، و مانەوەی بارزانی دوای تەواوبوونی وادەکەی و کوشتنی رۆژنامەنووسان و حکومەتی بێخێر، نەیانتوانی شەقامی کوردی دژی گەندەڵی بجولێنن، دوور نیە نەوت ئەمجارە ئەو میللەتە خەوتووە بەخەبەر بکاتەوە،

بەعس و داعش و مالیکی و عەبادی سەری کوردیان پێ نەخورا، دوور نیە نەوت بیخوا.

Friday 2 September 2016

بەیاننامەکەی ناوەندی بڕیاری یەکێتی چیمان پێ دەڵێ؟ کۆمەڵێک پرسیار و سەرنج بۆ ئێمە و ئەوان!

هێمن میرانی


دوێنێ شەو سەعات یەک بەیاننامەکەم خوێندەوە، پاش ئەوەی لە ئیش هاتمەوە. چەند جارێکم خوێندەوە چونکە تۆزێک زیرەکانە نوسراوە، سەرەتاکەی زۆر توند و لە کۆتاییەکەش بە زمانێکی دیکە نوسراوە. قسەم لەسەر ئەو بڕگانە نیە کە پەیوەندی بە ناوخۆیی یەکێتیەوە هەیە، ئەمە پەیوەندی بە خۆیانەوە هەیە، بەڵام بەشێکی زۆری رستەکان کە من لێرە هەندێکیان دەنووسم پەیوەندیان بە ژیانی هەموومانەوە هەیە، بە ژیانی من و منداڵەکانم، دایکم و باوکم و کەسو کارم و ئایندەی وڵاتەکەم. بۆیە بە مافی خۆمی دەزانم لە دوای خستنە رووی رستەکان، پرسیار لە بەڕێزەکانی ناوەندی بڕیار و باڵی هێرۆخان و خەڵک و حکومەت و پارتی بکەم و سەرنجەکانی خۆم بنووسم.

سەرنج بدەنە ئەم رستانە:
- و برسیكردن و
- بۆ تاڵانی نەوت و هەڵوشینی سەروەت و سامانی خەڵك و برسیكردنیان
- لەكۆمەڵێ سیاسەتی چەوت، بۆ بەتاڵانبردنی سامانی گشتی و بڕینی مووچەی فەرانبەران و هێزی پێشمەرگەی كوردستان
- بەشداربووی تاڵانی سامانی وڵات وبڕینی مووچەو نانی خەڵك
- ڕێگرتن لە بەتاڵانبردنی سامانی وڵات
- ڕەچاوكردنی شەفافیەتی ڕاستەقینە لەبواری داهات و خەرجیدا، بەتایبەتی لە بواری نەوت بەهەموو قۆناغەكانیەوە.

وێنەیەک لە بەیاننامەکە


پرسیار و سەرنجەکانی بەندە ئەمانەن:
یەکەم:
دەستەواژەی برسی کردن مانای ئەوە دەگەیەنێ کە سیاسەتێک هەیە کار دەکات بۆ برسی کردنی خەڵک. لێرەدا ئەو برادەرانە ئەوەندە بوێر نەبوونە روونتر قسە بکەن. مەبەست لەو سیاسەتە کێیە؟ حکومەتی عێراقە؟ یەکێتی - یان گروپی پاوانکاری ناو یەکێتی چ دەوریان لەو سیاسەتە هەبووە و هەیە؟ یان ئایا مەبەست حکومەتی هەرێمە کە پارتی و گروپی پاوانکاری ناو یەکێتی بەڕێوەی دەبەن بەو پێیەی بەڕێز قوباد تاڵەبانی نوێنەرایەتی یەکێتی دەکات لە حکومەت. خەڵک مافی خۆیەتی بپرسێ کە کێ برسی دەکات، لە بەرچی و لە پێناوی چی؟ میدیا و رێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی و موچە خۆرانی کوردستان حەق نیە تەنیا شتەکان بخوێننەوە و لەسەریان نەوەستن، ئەو بەیاننامەیە زۆر شتی گوتووە کە ئێمە دەبێ بەدوایدا بچین و داوای مافی خۆمان بکەین. بۆ برسی دەکرێین؟ گروپەکانی فشار لە کوردستان دەبێ بە توندی لەسەر ئەو بابەتە بوەستن.
دووەم:
 ئەم دەستەواژانە چەند جار بەکار هێندراون " تاڵآنی نەوت و هەڵوشینی سامانی خەڵک، بە تاڵآنبردنی سامانی گشتی، بەشداربووی بەتاڵان بردنی سامانی وڵات" پرسیارەکە ئەوەیە کە ئەوە کێیە سامانی نەوت و وڵات بە تاڵان دەبات؟ ئایا ئەوەی پێی دەگوترێ نەوت فرۆشتن و ئابوری سەربەخۆ لە رێی فرۆشتنی نەوتی هەرێم لە دەرەوەی بەغدا، تاڵانکردنی سامانی وڵاتە؟ ئەو بەڕێزانە چۆن بەو ئەنجامە گەیشتوون؟ تاڵآنچی کێیە کە 'گروپی پاوانکار'ی ناو یەکێتی بۆتە شەریکی؟ لێرەدا خەڵک دەبێ رووی دەمی لە پارتی و گروپی پارتی لە نێو حکومەت بێ کە ئەو بەیاننامەیە بە تاڵانچی نەوت و سامانی گشتی وەسفیان دەکات و لە کۆتاییشدا بەیاننامەکە تێدەکۆشێ بۆ " ڕەچاوكردنی شەفافیەتی ڕاستەقینە لەبواری داهات و خەرجیدا، بەتایبەتی لە بواری نەوت بەهەموو قۆناغەكانیەوە"بەو مانایەی ئەوەی هەیە سیاسەتێکی ناشەفافی نەوتە.
کۆمێنتی بەندە
یەکەم:
خەڵک گومانی هەیە کە پرسی موچە و نیو موچە بۆتە بابەتێکی سیاسی و پارتی ویەکێتی بە پلەی یەکەم لێی بەرپرسیارن. زۆر چیڕۆک دەگوترێ لە نێو خەڵک، میللەت مافی خۆیەتی پرسیار بکات و داوای سەرەتاییترین مافی خۆی بکات کە موچەیە بەرامبەر بە کارەکەی. ئەوەی جێی سەرنجە ئەوەیە کە ئەو بەڕێزانەی نێو ناوەندی بڕیاری یەکێتی دوو هەرزەکار و تازە سیاسی نین کە بۆ خۆ هەڵکێشان و ناودەکردن قسە و بەیاننامە فڕێ بدەن. ئەوان دوو سەرکردەی دیاری یەکێتی، کە هەردووکیان پێشتر بۆ چەندین ساڵ سەرۆکی حکومەت بوون و کاک کۆسرەت تا ئێستاش جێگری سەرۆکی هەریمەو ژمارەیەک سەرکردایەتی ئەزمووندار و دوو سەرۆکی پێشووی پارلەمانیان لە گەڵە. ئەوان خاوەن ئەزموون و زانیارین و لە خۆیانەوە شت ناخەنە بازاڕەوە. بۆیە خەڵکی کوردستان، رێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی، مامۆستایانی قوتابخانەکان و مامۆستایانی زانکۆ و گروپەکانی دیکەی فشار و میدیا دەبێ ئەو بەیاننامەیە بکەنە سەرەتای چالاکی فراوانی مەدەنی لە دژی ئەوانەی خەڵک برسی دەکەن. دەبێ خەڵک بزانێ بۆ برسی دەکرێن و لە پێناوی چی؟ خەڵک کەم قوربانی داوە لە پێناوی ئەوەی ئەو دۆخە بێتە کایەوە، ئێستا پاداشتەکەی ئەوەیە برسی بکرێ؟ تکایە تەنیا باییانامەکان شەیر مەکەن، بیر بکەنەوە و تێ بگەن کە چی دەگوزەرێ لە وڵاتی ئێمە. ئەو بەڕێزانە تازە بەردێکی گەورەیان خستە قۆمێکی قوڵەوە و دەبێ بەرپرسیارێتی قسەکانیان هەڵگرن و بێنە ناو خەڵک و خاوەنداری لە رستەکانیان بکەن و روونکردنەوەی زیاتر بدەن، هەڵبەت ئەگەر راست دەکەن.
دووەم: خۆم وەکو لێکۆڵەرێک، ئاگادارم کە پرسی نەوت و داهاتی نەوت پرسێکی تاریکە لە کوردستان و گومانی گەورەی خراپبەکارهێنانی داهاتی نەوت هەیە. نەوت خۆی لە زۆر وڵاتی دونیا بۆتە بەڵا کە بە ئینگلیزی هەزارەها توێژینەوەی لەسەرە و پێی دەگوترێ نەفرەتی نەوت Oil Curse، لە سەرەتای پرۆسەی بە سەربەخۆ دەرهێنان و فرۆشتنی نەوتی کوردستان ئەو ترسە هەبووە و خۆم چەندین وتارم لەم بارەیەوە نوسیووە کە نەوت دەکرێ ببێتە خێر blessing دەکرێ ببێتە بەڵا و نەفرەتیش Curse. تا ئەو ساتە نەوتی کوردستان و بە سەربەخۆ دەرهێنان وفرۆشتنی بۆتە بەڵایەکی گەورە بۆ خەڵک و ژیانی رۆژانەی. هەڵبەت ئێمە بە بەڵگە و دروستی نازانین کە داهاتی نەوت چەندە و چۆن چۆنی کۆ دەکرێتەوە و خەرج دەکرێ. ناشزانین کە سیاسیە باڵادەستەکان چەندیان دەست دەکەوێ لەو بازرگانیە و ئەو تاڵانیە تا چەندی راستە و لە چ ئاستێکە. بەڵام بەو بەیانامەیە من خۆم باوەڕم کرد کە تاڵآنی هەیە، چونکە وەکو باسم کرد ئەو بەڕێزانەی بەیاننامەکەیان نوسیووە کەسانی ئاگادار و بەرپرسن. لەوەش ئاسانتر چونکە داهاتی نەوت و پرۆسەی دەرهێنان و فرۆشتنی نەوت لە ژێر چاودێری هیچ دەزگایەکی نیشتیمانی نیە و تەنیا گروپێکی داخراو دەزانن کە چی دەگوزەرێ. لە باری ئاواشدا لە کەنەدا و وڵاتانی ئەوروپاش بێ تاڵانی روو دەدات.
 ئێستا کاتی ئەوەیە خەڵک و گروپەکانی فشار و کۆمەڵی مەدەنی و فەرمانبەران پرسیار بکەن کە تاڵانچیەکان کێن؟ چۆن و لە چ ئاستێک نەوت و سامانی گشتی تاڵان دەکەن لە کاتێک خەڵک برسیە و فەرمانبەر سەرەتاییترین مافی پێ نادرێ و پێشمەرگە کورستان دەپارێزێ بە موچەیەکی کەم.
بەیاننامەکە دەکرێ سەرەتای قۆناغێکی نوێ بێ لە فشاری مەدەنی بۆ حوکمڕانیەتێکی باشتر لەوەی ئێستا، بۆ دژایەتی کردنی پاوانکاری و گەندەڵی، بۆ ئەوەی سامانی گشتی کوردستان بۆ خەڵک بێ..
#یەکێتی #ناوەندی_بڕیار #کوردستان #PUK #Kurdistan

بەغدا و سەربەخۆیی...سەرنجی خێرا بۆ وردبوونەوە و گفتوگۆ

هێمن میرانی
*دەبێ بچینەوە بەغدا بەڵآم نەک بۆ برایەتی کورد و عەرەب و عێراقێکی دیکە، بەڵکو بۆ گفتوگۆکردن لەسەر ئەوەی ببینە دوو دراوسێی چاک. چوونەوە بەغدا عەیب نیە تا ئەو کاتەی دیار دەبێ بابەتی چوونەکە چیە!

*بۆ سەربەخۆیی نابێ پرس بە بەغدا و کەسی دیکە بکرێ چونکە ئەوە مافی گەلانی کوردستانە و زیاتر لە ١٠٠ ساڵە تێکۆشان لەم پێناوە دەکرێ. ئەگەر تا ئەمڕۆ ئێمە دەوڵەت نین، لە بەر ئەوەی دۆخی ناوچەکە و سنوورە سەپێنراوەکانی دوای سایکس بیکۆ رێگر بوون، ئیدی سنوورەکان وەکو جاران نەما، بە دەستی ئێمەش نا بە دەستی خۆیان. ئیدی بۆ پێویست بێ دوای روخانی دەوڵەتەکەی داعش دووبارە سنوورەکان وەکو خۆیان لێ بێتەوە؟
* ئەگەر بوینە دەوڵەت چیمان بەسەر دێ؟ دەمرین لە برسان؟ ئێ دۆخەکە لەم دوو ساڵە خراپتر نابێ کە بەسەر کوردستان و خەڵکدا هاتووە. بۆیە خەڵک قوربانی داوە و ئامادەشە پشتگیری لە وەها پرۆسەیەک بکات.
* ئایا ئێران و تورکیا و عێراق هێزی سەربازی دێنن و هێرش دەکەنە سەر کوردستان و ئەزموونەکە لە بار دەبەن؟ ئەمە ناچێتە عەقڵ، خۆ ئەگەر بڕیا نەبوایە ئێمە بپارێزرێن، ئەوە رێگە دەدرا داعش بمانکاتە بەشێک لە دەوڵەتەکەی خۆی. ئەی مەترسی سەربازی چی هەیە؟ بە باوەڕی من تەنیا مەترسی شەڕی ناوخۆیی هەیە، ئەوەش لەبەر بەرژوەندی ئابوری سیاسییە باڵاکان کە بونەتە شەریکی نەوت و شتی دیکە، ئەگەرێکی دوورە.
*دەوڵەتانی ناوچەکە و زلهێزەکان بە ئاشکرا و نهێنی خەریکی گفتوگۆن دەربارەی میراتی ناوچەکە لە دوای داعش، کوردستانیەکان تەنیا خۆیان دەتوانن خەمی ئەوەیان بێ لەو داهاتە چیان دەست دەکەوێ. ئەوە پێشمەرگە خوێنی بەخشی و سنووری ئەو کوردستانەی دەستنیشان کرد، دە ئێوەی سیاسی پیاو بن و لەسەر مێزی گفتوگۆ مەیدۆڕێنن!
* پارتی و سەرۆک مەسعود بارزانی لە دوای هاتنی داعش لە هەموو خەڵک زیاتر دەنگیان دلێرە بۆ سەربەخۆیی. ئەوە ستایش نیە، فەرموون تەواوی دیمانەکانی بەڕێز بارزانی بخوێننەوە و ببینن کە لە ٢٠١٤ ەوە تا ئەمڕۆ لە گەڵ میدیای عەرەبی و رۆژئاوایی ئەنجامی داوە. ئەمە باشترین کارتە کە تەمەنی پارتی درێژ دەکاتەوە، وێڕای هەڵە سیاسییە ناوخۆییەکانی، و ئەو شانازیە مێژوویەی بۆ دەهێڵێتەوە. زەحمەتە هیچ حزبێک بوێرێ دژی سەربەخۆیی هەڵوێستی روون وەرگرێ، بەڵام لە رقی پارتی و خودی بارزانی، ئیدی سیاسەت ئەوەندە ناشرین بووە خەڵکێک لە نێو یەکێتی و گۆڕان شەرم لە شەهیدەکانی خۆیان و مێژووی خۆیان و تێکۆشانیان بۆ مافی چارەنووسی گەلەکەیان ناکەن و نەک تەنیا پشتگیری ئەو پڕۆژەیە ناکەن بەڵکو تا بۆیان بکرێ ئەگەر و گومان دروست دەکەن.
* ئەوەندەی من تێ دەگەم پارتی گەیشتۆتە خاڵی نەگەڕانەوە. بە جۆرێک کە گەڕانەوە لە پرسی سەربەخۆیی بە تەنیا ئەو دەرفەتە مێژووییە لە دەست کورد نادات، بەڵکو گورزێکی یەکجار گەورە لە خۆشی دەدات. خەڵکێکی زۆر گرەو لەسەر ئەوە دەکات کە پارتی ئەو بانگەشانە وەکو کارتی سیاسی بەکار دێنێ و راستگۆ نیە لە پرسی دەوڵەت و ریفراندۆم. هەڵبەت گومان خستنە سەر مافی میللەتی خۆمان بۆ سەربەخۆیی، کارێکی پوچە. ئەوەی لە رقی پارتی بیکات، بێ دەسەڵاتە و خۆ تڕاندنێکی خۆڕاییە. پارتی ئەگەر ئەم کارتەی سەربەخۆیی بدۆڕێنێ، ئیدی لە شانۆی سیاسی کوردستان کۆتایی پێ دێ و حەیای سیاسی دەچێ، کۆتاییەکی زۆر نائومێدکاری دەبێ. خۆ ئەگەر ئەمەشی بردە سەر و تەحەددای کێشە ناوخۆییەکانی کرد و بارزانی وەکو دەڵێن ئەگەر لە گوندێکیش بێ ئەو دەوڵەتەی راگەیاند، ئیدی هەمومان پارتین.
* ئایا ریفراندۆم پێویستە بۆ سەربەخۆیی، ئایا دەبێ پارلەمانی کوردستان بڕیاری وا بدات؟ ئەمانە هیچیان تاکە رێگە نین کە ئیدی چونکە پارلەمان لە کارخراوە ناتوانرێ ئەو پرسە بەڕێوە بچێ، چونکە کۆمیسیۆن ناتوانێ ریفراندۆم رێک بخات، ئیدی ناتوانین ببینە دەوڵەت. بڕۆن سەیری ئەزموونی گەلان بکەن کە چۆن بوونەتە دەوڵەت. دەوڵەت ئیرادە و بڕیاری سیاسی دەوێ و راگەیاندنەکەی وتەبێژێکی حکومەت دەتوانێ بەیاننامەکە بخوێنێتەوە. بۆیە دۆخی سیاسی ناوخۆیی کوردستان هەرگیز رێگر نیە لەوەی ئێمە ببینە دەوڵەت. ئاسایی کردنەوەی دۆخی ناوخۆ و گەڕانەوەی سەرۆکی پارلەمان و وەزیرەکانی گۆڕان و موچەی خەڵک و ئەو شتانە ئەگەر بکرێن شتی زۆر چاک و باشن، بەڵام نەشکرێن رێگر نین لەوەی کوردستان نەبێتە دەوڵەت.
* دەڵێن ئەگەر پارتی لە دهۆک و هەولێر دەوڵەت رابگەیەنێ رەنگە برادەرانی یەکێتی و گۆڕان سلێمانی جیا بکەنەوە. ئەمە ئەگەرە، بەڵام ئەگەرێکی دوورە، چونکە جیای دەکەنەوە و دەچنە کوێ؟ دەبنە هەرێمێک لە عێراق؟؟؟ خەڵکی سلێمانی باوەڕ ناکەم بە شتی ئاوا رازی بن!! دەبنە دەوڵەتێکی جیاواز، ئەمە ناچێتە عەقڵ. کەواتە با هیوا بخوازین حزبەکان رێک بکەون کە هەموو پارێزگاکانی هەرێم لە چوارچێوەی ئەو دەوڵەتە بن و سیستمی دەوڵەتەکە دواتر ببێتە فیدراڵی و هەر پارێزگایەک دەسەڵاتی سەربەخۆی تەواوی هەبێ بۆ کاروبارە ئیداری و ناوخۆییەکانی.
*رەنگە ئەگەر تا ئێرە تاقەتت هەبووبێ بخوێنیەوە، ئێستا بپرسی: ئەوە تۆ شێت بووی، بە راست ئێمە بەو دۆخە خراپەوە دەبینە دەوڵەت!!
وەڵام: نا نەخێر شێت نەبووم، ئامادەیی دۆخی ئابوری و سیاسی و چی و چی قسە کردنە لە سەر جۆر و باری دەوڵەتەکە. دەوڵەت راگەیاندن پەیوەندی بەوە نیە کە موچە هەیە یان نا، پارلەمان هەیە یان نا، سەرۆک هەیە یان نا، بەڵێ باوەڕی تەواوم هەیە کە ئەمساڵ ساڵی راگەیاندنی دەوڵەتی کوردستانە. خۆ ئەگەر ئەمە نەکرێ، وەکو ئەمڕۆ لێکۆڵەرێکی گەورەی کورد پێی گوتم، ئیدی کورد لە باشوری کوردستان هەرگیز نابێ چاوەڕێی دەوڵەت بێ.
وێنە: کاک سامان لە یەکێک لە هاوینەهەوارەکانی دهۆک گرتویەتی، سوپاسی دەکەم. لە دڵەوە هیوادارم، سەیران و منداڵەکان و خۆم ساڵی داهاتوو بێینەوە دەوڵەتی کوردستان، جا یا رەبی یەک دینار نابێ بیخۆم.

Saturday 20 August 2016

سەربەخۆیی کوردستان لە راپرسیەکی زانکۆی ئەمریکی لە کوردستان – دهۆک



هێمن میرانی

سەنتەری ئاشتی و ئاسایشی مرۆیی لە زانکۆی ئەمریکی کوردستان و پەیمانگەی راگەیاندن و توێژینەوەی سیاسی راپرسیەکەی گرنگیان ئەنجامداوە کە ژمارەیەک مامۆستای زانکۆ سەرپەرشتی پرۆژەکەیان کردووە. راپرسیەکە یەکجار گرنگە و لە کاتێکی هەستیاردا ئەنجامدراوە کە کوردستان و ناوچەکە بە گۆڕانکاری گەورە تێپەڕ دەبن و خەڵکی کوردستان لە لایەک لە شەڕێکی گەورەدایە لە گەڵ داعش و لە ناوخۆش گیرۆدەی قەیرانی ئابوری و کێشەی ناوخۆیی سیاسی لە نێو حزبەکان و دامەزراوە نیشتیمانیەکانە و لە لایەکی دیکەش چاوەڕوانی گۆڕانکارییەکانی ناوچەکەیە.

گرنگی ئەم راپرسیە لەوەدایە کە پرسی سەربەخۆیی کوردستان و ئەگەری ریفراندۆم دەخاتە بەردەم رای خەڵک لە ئانوساتێک کە حزبە سیاسییەکان هەر یەکەو بە گوێرەی بەرژەوەندی سیاسی و حزبی خۆیەوە ئەو پرسە شەن و کەو دەکات.

لە راپرسیەکە بە گشتی زۆرینەیەکی زۆر چاکی خەڵکی کوردستان ئامادەن بەشداری هەر جۆرە ریفراندۆمێک بکەن کە لە ئایندە بۆ پرسی سەربەخۆیی بکرێ وەکو لە خوارەوە دیارە. ئەو ژمارەی بەشداری دەکەن، زۆرینەیەکی زۆر چاکیان ئامادەن دەنگ بە سەربەخۆیی بدەن و لە نێو ئەو زۆرینەیە، هێشتا زۆرینە کاتەکە بە گونجاو دەزانن بۆ سەربەخۆیی و زۆرینەش ئامادەن بە بەڵێ دەنگ بدەن تەنانەت ئەگەر هەندێ حزب پشتگیری ئەو پرۆسەیەش نەکەن.

لە ئەنجامەکاندا وەڵامەکانی شاری سلێمانی و دهۆک جێگەی هەڵوەستەن و بە ئاشکرا رەنگدانەوەی ئەو دابەشکارییە سیاسییەن کە لە نێو خەڵکدا بەسەر حزبەکاندا هاتۆتە کایەوە. نە وەڵامەکانی دهۆک نیشانەی ئەوەن کە خەڵکی دهۆک لە هەموو خەڵک دەوڵەت ویستترن و نە ئەوانەی سلێمانیش مانای ئەوەیە کە خەڵکی سلێمانی حەزیان بە دروستی دەوڵەتی کوردی نیە. بە داخەوە هەڵوێستی حزبە سیاسیەکان لەسەر پرسە ناوخۆییەکان و پرسی ریفراندۆم و دەوڵەت ئەو دابەشکارییەی هێناوەتە کایەوە.

یەکێک لە خاڵە گرنگەکانی نێو ئەو ئەنجامانە ئەوەیە کە زۆرینەی خەڵک لە گەڵ ئەوەن کە کوردستان دەبێ جیا ببێتەوە، دەڕۆنە راپرسی، بە بەڵێ بەشداری دەکەن، کاتەکە بە گونجاو دەزانن، و گوێ بە هەڵوێستی حزبی نادەن...

ئەم راپرسیە بەرچاوروونیەکی باشە، خۆ ئەگەر حزبەکان دابنیشن و رێکبکەون لەسەر نەخشە رێگایەک بۆ ئەو پرۆسەیە، ئامادەکاری کردن و وەرگرتنی هەڵوێستی روونی بەغدا، وڵاتانی ئیقلیمی و جیهانی دەرەوە، بێگومان کاریگەری لەسەر هەڵوێستی ئەو خەڵکەی دیکەش دەبێ..

ئەنجامەکان لەوەشدا دڵخۆشکەرن کە وێڕای ئەو نەهامەتیانەی خەڵک بە هۆی قەیرانی داراییەوە لە لایەک و ئەو دڕدۆنگیە سیاسییە ناوخۆییەی دۆخی دەروونی خەڵکی ئاڵۆزتر کردووە، خەڵکی کوردستان بەرەو دەوڵەتچوون ناگۆڕنەوە بە گەڕانەوە بۆ بەغدا...

سەرکردایەتی سیاسی حزبەکانی کوردستان حەق وایە رێز لەو هەستەی خەڵک بگرن، حەق وایە سوود لەو دەرفەتە وەربگرن بۆ رێک کەوتن و وەڵامدانەوەی خواستی خەڵک بۆ ژیانێکی باشتر،بۆ سەربەخۆیی و جیابوونەوە.

هەڵبەت راپرسییەکە پێویستی بە کاری زیاتر و بەدواداچوونی زیاتر هەیە بۆ نمونە لە پرسیاری ئایا کاتەکەی گونجاوە، دەبوایە پرسیاری دیکە هەبێ کە ئەوانەی بە نەگونجاوی دەزانن چ هۆکارێک بە رێگر دەبینن.

دەستت خۆشیم بۆ رێکخەرانی ئەو کارە گرنگە هەیە:

ئەمانەی خوارەوە وەڵآمی پرسیارەکانی راپرسیەکەن:



پرسیار: ئایا بەشداری ریفراندۆم بۆ سەربەخۆیی کوردستان دەکەیت؟

کوردستان بە گشتی: بەڵێ %83.1   و نەخێر %16.9

ئەنجام لە شارەکانی هەرێمی کوردستان:

هەولێر: بەڵێ %87.1   و نەخێر %12.9

سلێمانی: بەڵێ %68   و نەخێر %32

دهۆک: بەڵێ %96.6   و نەخێر %3.4

هەڵەبجە:  بەڵێ %84.3   و نەخێر %15.7



وەڵامی هاوڵاتیانی کەرکوک و دەوروبەری و ناوچە کوردستانیەکانی دەوروبەری موسڵ

بەڵێ %87  و نەخێر %13



پرسیار: ئەگەر بەشدار بوویت، دەنگ بە سەربەخۆیی کوردستان دەدەیت؟

کوردستان بە گشتی: بەڵێ %82.8   و نەخێر %17.2

ئەنجام لە شارەکانی هەرێمی کوردستان:

هەولێر: بەڵێ %86.9   و نەخێر %13.1

سلێمانی: بەڵێ %67   و نەخێر %33

دهۆک: بەڵێ %97.5   و نەخێر %2.5

هەڵەبجە:  بەڵێ %82.9   و نەخێر %17.1



وەڵامی هاوڵاتیانی کەرکوک و دەوروبەری و ناوچە کوردستانیەکانی دەوروبەری موسڵ

بەڵێ %89.4  و نەخێر %10.6





پرسیار: ئایا ئێستا کات گونجاوە بۆ راگەیاندنی سەربەخۆیی کوردستان؟

کوردستان بە گشتی: بەڵێ %66   و نەخێر %34

ئەنجام لە شارەکانی هەرێمی کوردستان:

هەولێر: بەڵێ %74.3  و نەخێر %25.7

سلێمانی: بەڵێ %45   و نەخێر %55

دهۆک: بەڵێ %83.2   و نەخێر %16.8

هەڵەبجە:  بەڵێ %50.7   و نەخێر %49.3



وەڵامی هاوڵاتیانی کەرکوک و دەوروبەری و ناوچە کوردستانیەکانی دەوروبەری موسڵ

بەڵێ %75.4  و نەخێر %24.6



پرسیار: وەکو هاوڵاتی، ئایا تۆ ئامادەی پشتگیری سەربەخۆیی هەرێمی کوردستان بکەیت، تەنانەت ئەگەر هەندێ حزبی سیاسی پشتگیری پڕۆژەی سەربەخۆیی کوردستان نەکەن؟

کوردستان بە گشتی: بەڵێ %78.9   و نەخێر %21.1

ئەنجام لە شارەکانی هەرێمی کوردستان:

هەولێر: بەڵێ %82.2   و نەخێر %17.8

سلێمانی: بەڵێ %61.5   و نەخێر %38.5

دهۆک: بەڵێ %96   و نەخێر %4

هەڵەبجە:  بەڵێ %82.1   و نەخێر %17.9



وەڵامی هاوڵاتیانی کەرکوک و دەوروبەری و ناوچە کوردستانیەکانی دەوروبەری موسڵ

بەڵێ %83.1  و نەخێر %16.9







تێبینی: ئەم لینکەی خوارەوە پرسیارەکانی دیکە و وردەکاری راپرسیەکەی تێدایە:http://www.kurdistan24.net/resources/files/Setting/MobileApp/ئه-نجامه-كانی%20ڕاپرسی%20بۆ%20گشتپرسی%20له-سه-ر%20سه-ربه-خۆیی.pdf

Monday 15 February 2016

چاکسازی

هێمن میرانی
ئەگەر خاوەنی ئەو هەموو خەڵکە چاکەکار و چاکسازیخوازە بوینایە بۆ بە ئەمڕۆ دەگەیشتین. ئەگەر دامودەزگاکانی چاودێری کارا نەکرێن، دەنگۆکانی چاکسازی تەنیا وەکو ئامرازی گۆڕینی دەرفەت و کاراکتەرەکانی گەندەڵین لە ئەلفەوە بۆ با دەمێننەوە. بە مانایەکی دیکە عەلی تا ئەمڕۆ گەندەڵ بووە، لەمەولا دەرگا بۆ وەلیش دەکەنەوە بێتە بازاڕەوە. دەیان ئەزموونی لەم جۆرە لە دونیادا هەن و دۆخی خۆشمان لە دوای پرۆژەکانی چاکسازی لە ٢٠١١ ئەو راستیەمان پێ دەڵێن.
بۆیە لە جیاتی لێژنە و لێژنە کاری، پارلەمان کارابکەنەوە و دەرفەت بدەن دەزگای نەزاهە و دیوانی چاودێری دارایی و لێژنەکانی پارلەمان و دادگاکان گەندەڵەکان پۆڵێن بکەن و سنوورێک بۆ ئەو دۆخە دابنێن. سەرۆک و سەرۆک حزبەکان و مەکتەب سیاسییەکانیان تەنیا دەتوانن پاڵپشتی ئەو پرۆسەیە بکەن، هەڵبەت تا ئەمڕۆ ئەوان گەورەترین رێگری بەردەم چاکسازی بوونە لە کوردستان، بە راستەوخۆ یان ناراستەوخۆ.
درەنگ نیە کوردستان بخرێتەوە سەر رێگەیەکی دروست..

داهێنان لە خانەنشینیدا

هێمن میرانی
لە گەڵ سەرپەرشتیارەکەم باسی قەیرانی دارایی کوردستانمان دەکرد، زۆر پێی سەیر بوو کە چۆن دەکرێ وەزیر و پارلەمانتار و بەڕێوەبەری گشتی و وەکیل وەزیر پێش گەیشتن بە تەمەنی خانەنشینی بە موچەیەکی قەبەوە خانەنشین بکرێن. تەنانەت حزبەکان فێر ببوون حیلەی شەرعیان دەکرد و لە دوو ساڵی تەمەنی پارلەماندا ژمارەیەک پارلەمانتار دەستیان لە کار دەکێشایەوە و خانەنشین دەکران و ژمارەیەکی نوێ دەچوونە شوێنیان بۆ ئەوەی ئەوانیش خانەنشین ببن. سەرکردایەتی حزبەکان لە نێو خۆیان دەیانکردە شەر بۆ ئەوەی کێ لە پشکی حزبەکەی ببێتە وەزیر یان پارلەمانتار بۆ ئەوەی ژیانی تا هەتا هەتایە تەئمین بێ!! ئەمە تەنیا گاڵتە جاڕییە تەمەنت سی ساڵ بێ خانەنشین بکرێی!!!!
ئەو بەڕێزانە دوای ئەزموونیان دەبنە کەسایەتی و دەتوانن لە رێگەی دیکەوە خۆیان بژیەنن نەک لەسەر حسابی داهاتی گشتی. فەرموون سەیر بکەن کەسانی وەکو تۆنی بلێر و کۆفی ئەنان و جیمی کارتەر و چەندینی دیکە ئەمڕۆ لە دونیادا وەکو کەسایەتی لە چەندین بواردا رۆڵ دەگێڕن و داهاتی باش کۆ دەکەنەوە، کەسیشیان لەسەر داهاتی گشتی وڵاتەکەیان تەمبەڵ تەمبەڵ دانەنیشتوون..
ئەو بەڕێزانەی لای خۆمان لە ٢٠ ساڵی رابردوو کام قانون و رێنمایی لە بەرژەوەندی خۆیان بووە داهێنانی گەورەیان تێدا کردووە. رەنگە یەکسەر بڵێن لە بەغداش وایە! جا کەی بەغدا ئەو مۆدێلەیە دەبێ چاوی لێ بکەین، ئەی ئێمە بە نیاز نەبووین مۆدێل بین بۆ عێراق و رۆژهەڵاتی ناوەڕاست؟
فەرموون ئازا بن و ئەو گاڵتەجاڕییە راست بکەنەوە و مانگانە ملیارەها دینار بۆ حکومەتە موفلیسەکەتان بگێڕنەوە.

Sunday 14 February 2016

راشکاوانە و بێ ڕتوش دەربارەی نوێترین پڕۆژەکەی بارزانى


هێمن میرانی
بەڕێز مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان ( سەرۆکی ئەمری واقیعی هەرێم وێڕای ناکۆکییە سیاسی و قانونیەکان) چەند خاڵێکی وەکو پاکێجی چاکسازی رایگەیاندووە جگە لە کۆمەڵێک دەستەواژەی گشتی کە هیچ میکانیزمێکی جێبەجێکردنیان دیار نیە و تەنانەت هەندێ لەم خاڵانە چەندین جار باس کراون و کەچی کاریان لەسەر نەکراوە. ئەم جۆرە کردارە سیاسیە کە لەکاتی تەنگەژەدا لە دایک دەبێ، هەرگیز نە چاکسازیە و نە دەتوانێ سوودێکی گرنگ بە دۆخەکە بگەیەنێ. با بزانین بۆ؟

ئەگەر بگەڕێنەوە بۆ روداوەکانی دوای ١٧ ی شوباتی ٢٠١١، بەڕێز بارزانی، کە ئەو کات لە پێگەی قانونی و سیاسی زۆر لە ئێستا بەهێزتر و دەسەڵآتکراوەتر بوو، کۆمەڵێک پڕۆژەی زۆر گرنگی چاکسازی راگەیاند و لێژنەی باڵای بۆ پێکهێنا و تەنانەت زۆر بە شێوەیەکی سەیر و سەرنج راکێش بەڵێنی سێ تا چوار مانگی بە خەڵکدا، ئەم بەڵێندانە لە ١١ی ئادار لە کۆبونەوەی لایەنگرانی پارتی و یەکێتی لە بەردەم قەڵا لە ٢١ی ئاداریش لە وتارێکی تەلەفزیۆنیدا دووپات کرایەوە.
سەرۆک بارزانی ئومێدی زۆر گەورەتری لە توانای خۆی بە خەڵکدا، ئومێدگەلێک رەنگە ئەوکاتیش خەڵکێک باوەڕیان پێ نەبووبێ، بەڵام ژمارەیەکی زۆر بە سەرەتای قۆناغێکی نوێیان لە ژیانی حوکمڕانی کوردستان وێنا دەکرد.
بە داخەوە بەڕێز بارزانی دوای کۆتایی هاتنی خۆپیشاندانەکان و بە تایبەت دوای کۆتایی هاتنی کابینەی شەش، پاشەکشەیی گەورەی لەو پرۆژە گەورەیە کرد و پرۆژە و ئومێدە گەورەکەی بێ خاوەن کرد...
لەوساوە نە ئەنجومەنی راژە دامەزرێندرا لە ساڵی ٢٠١١ ەوە قانونەکەی بۆ دەرچووە کە ژمارە ٧ ی ٢٠١١یە و سەرۆک ئەوساش بەڵێنی بە خەڵکدا، نە دانە کەسێکی گەندەڵی گەورەی وڵات وێرانکار لێپرسینەوەیەکی بچووکی لە گەڵ کراوە، و نە داهاتی نەوت دیارە و نە هیچ کام لە کۆمپانیا نیشتیمانییەکانی نەوت و سندوقی داهاتی نەوت دامەزراون لە ساڵی ٢٠٠٧ ەوە قانونی نەوت و گاز ژمارە ٢٢ی ساڵی ٢٠٠٧ باسی کردون و سەرۆک لە پڕۆژە چاکسازییەکانی ٢٠١١ی بەڵێنی شەفافیەتی داهاتی بە خەڵکدا.
خۆ ئەگەر سەرۆک خاوەنداری لە بەڵێنەکان و بڕیارەکانی خۆی بکردایە، بە تایبەت لە کابینەی حەوتەوە تا ئەمڕۆ، دۆخەکە نە دەگەیشتە ئێستا..
ئێستا کە دیسان کەوتوینەتە تەنگەژەوە، کە دۆخەکە زۆر مەترسیدارترە لە ٢٠١١ و ئەگەری هاتنە سەرشەقام گەیشتۆتە لێوار، دیسان سەرۆک دێ و کۆمەڵێک حەبی ئازارشکێنی هێناوە بۆ برینی سەخت و بێ تیماری خەڵک.
زۆر سەیرم پێ دێ ئەوانەی ئەو جۆرە پڕۆژانە بە سەرۆک بارزانی لە کاتی ئاوا هەستیاردا رادەگەینن، ئایا پێشی دەڵێن کە جەنابی سەرۆک ئەگەری جێبەجێکردنیان چەندە؟ چونکە کاریگەرییە سیاسیە خراپەکانی ئەم جۆرە مانۆرە سیاسییە زۆر لەسەر خودی بارزانی خۆی دەکەون!. ئەمڕۆ نەک تەنیا من وەکو لێکۆڵەرێکی بوارەکە، دڵنیام حزبەکانی دیکە، نەک تەنیا گۆڕان، نرخێکی زۆر بە بەناو پڕۆژەی ئاوا نادەن، چونکە هەمومان دەزانین کە جێ بەجێ ناکرێن لە سنوورێکی یەکجار دیاریکراو و تەسکدا نەبێ.
مەڵێن نیگەرانی دەبەخشیەوە، هیوادارم سەرۆک ئەمجارە بتوانێ گۆڕانکاری بکات، بەڵام من گومانم هەیە لەبەر ئەم خاڵانە:
* دیسان بڕیاریداوە لێژنەی راوێژکاری پێبهێنێ و بڕیارەکان بچنەوە لای خۆی. لەوێشدا کۆمەڵێک ئیعتیباراتی حزبی و کەسی دێنە پێش کە تا ئەمڕۆ گەورەترین زیانیان لە دەسەڵاتەکانی بارزانی و کەسایەتی خۆی و ئەمڕۆ و ئایندەی کوردستان و ژیانی خەڵک داوە. لە بەر ئەو ئیعتیباراتانە ئەمڕۆ خەڵک دەبێ باجی هەڵەی ژمارەیەک سیاسی بدات کە سەرۆک نە رۆژێک سزای داون نە رەنگە بیەوێ یان بتوانێ سزایان بدات. بۆ ئەوەی روونتر قسە بکەم، بارزانی یان ئامادە نیە یان ناتوانێ بەرپرسە دیارەکانی حکومەت و حزبەکەی خۆی، کەسە نزیکەکانی نێو خانەوادەی خۆی سزا بدات، ئەمانەش بەشێکی سەرەکی کێشەکانی کوردستانن. لەوە گەڕێ کە دەسەڵاتەکانی سەرۆک بەسەر گروپەکانی بەرژەوەندی لە سنووری سەوز زۆر زۆر کەمە. بۆیە سەیرە ئەرکی وا گەورە دەخەنە ئەستۆی بارزانی کە ناتوانێ جێبەجێیان بکات. لەمەدا دەبێ ئەو راوێژکارانەی چوار دەوری سەرۆک سزابدرێن کە دەوری خراپیان هەیە لە ناشرینکردنی بارزانی لە لایەک، دوو لە بێ ئومێدکردنی خەڵک چونکە پرۆژە راگەیاندن و جێبەجێ نەکردن بۆتە باو لە ژیانی سیاسی ئێمەدا.
*.دامودەزگا گرنگەکانی کوردستان پەکخراون وەکو پارلەمان و دەزگا چاودێرییەکان. سەرۆک ئەگەر بە نیازی چاکسازییە، دەبێ ئەو ئەرکە بداتە دەست ئەو دەزگایانە بۆ ئەوەی ئەوان لێکۆڵینەوە بکەن و سزادانیش بدەنە دەست دادگا نەک سەرۆک خۆی!!! ئەرکی سەرۆک لە کاتی ئاوا هەستیاردا تەنیا پشتگیری کردنی ئەو دەزگایانەیە بۆ ئەوەی کەس نەپارێزن و کەسیش نەتوانێ کارەکانی ئەو دەزگایانە پەک بخات. سەرۆک نابێ بڕیارەکان بباتەوە لای خۆی، کە دەسەڵآت و پۆستەکەی خۆی لە ئێستادا لە قەیراندایە. بۆ نمونە رەنگە خوێنەری زۆری خۆم لێرە ئێستا کۆمێنتم بۆ بنووسن و گلەییم لێ بکەن کە چۆن پێی دەڵێم سەرۆکی هەریمی کوردستان! ئەمە قەیرانە لە پۆست و پلەی بەڕێزیان.
*ئەگەر سەیری خاڵ بەخاڵی ئەو بڕیارەی سەرۆک بکەیت، دەزانی کە چەند گشتگیرن و چەند لە کۆڵخۆکردنەوە و بێ میکانیزمی تێدایە کە نیشانەی ئەوەیە بێ دیراسە ئەم جۆرە بڕیارانە وەکو حەبی ئازار شکێن بۆ قۆناغێکی کاتی رادەگەیەندرێن..ئەمە بڕیاری ئازایانە نیە کە پێداچوونەوە بە پێی پێویست بە حکومەت بکرێ، سەرۆک دەبوایە بێ دوو دڵی بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی کابینەی ئێستای دابوایە و داوای لە سەرۆکی پارلەمان کردبوایە کە کۆبوونەوەی نوێی پارلەمان رابگەیەنن بۆ ئەوەی پێنج هێزەکە لە دەرفەتێکی کەمتر لە مانگێک حکومەتێکی بچووک بۆ دۆخی ئێستا رابگەیەنن. ئەمەیە بڕیار و هەنگاوای رادیکالی کە ئومێد دروست دەکات، نەک دەستەواژەی گشتگیر!

دامودەزگا گرنگەکانی کوردستان پەکخراون وەکو پارلەمان و دەزگا چاودێرییەکان. سەرۆک ئەگەر بە نیازی چاکسازییە، دەبێ ئەو ئەرکە بداتە دەست ئەو دەزگایانە بۆ ئەوەی ئەوان لێکۆڵینەوە بکەن و سزادانیش بدەنە دەست دادگا نەک سەرۆک خۆی!!! ئەرکی سەرۆک لە کاتی ئاوا هەستیاردا تەنیا پشتگیری کردنی ئەو دەزگایانەیە بۆ ئەوەی کەس نەپارێزن و کەسیش نەتوانێ کارەکانی ئەو دەزگایانە پەک بخات. سەرۆک نابێ بڕیارەکان بباتەوە لای خۆی، کە دەسەڵآت و پۆستەکەی خۆی لە ئێستادا لە قەیراندایە. بۆ نمونە رەنگە خوێنەری زۆری خۆم لێرە ئێستا کۆمێنتم بۆ بنووسن و گلەییم لێ بکەن کە چۆن پێی دەڵێم سەرۆکی هەریمی کوردستان! ئەمە قەیرانە لە پۆست و پلەی بەڕێزیان.
* خاڵەکانی دیکەی سەبارەت بە پێشمەرگە و زەویە کشتوکاڵیەکان ئەوەندە گشتین لە ئومێد و هیوا دەچن نەک بڕیاری سەرۆکایەتی. جەنابیان پێشتر هەوڵی یەکخستنەوەی پێشمەرگەی داوە و هەنگاوی باشیش چۆتە پێش، بەڵام لەمەدا تەنازولی سیاسی پارتی و یەکێتی بۆ کوردستان پێویستە. بارزانی بە تەنیا ناتوانێ ئەمەش بکات.
* خاڵەکانی ٢ و ٣م زۆر بە دڵە کە پەیوەندیان بە کۆمپانیاکان و بەشدارییان هەیە لە چارەسەرکردنی دۆخی ئێستای کوردستان. لەمەشدا سەرۆک بۆ ئەوەی خۆی نەبێتە بەشێک لە ئەگەری سزادان و نەدانی خەڵکێک بە هۆی ئیعتیباری حزبی و خێزانی و کەسی، دەبوایە ئەم پرسە بداتە دەستەی نەزاهە و دیوانی چاودێری دارایی و دەزگای دادوەری لە گەڵ لێژنەکانی پارلەمان بۆ ئەوەی ئەوان بڕیار بدەن کێ بە شەرعی دەوڵەمەند بووە و کێ بە گەندەڵی، نەک لێژنەیەک کە رەنگە ئیعتیباراتی جۆراوجۆر لە دروستکردنیان لە پێش بێ.
* من چاوەڕێی بڕیاری رادیکالی لە سەرۆک دەکەم نەک شتی گشتی و شەرمن. هیچ هەنگاوێک بە بێ ئاسایی کردنەوەی دۆخی سیاسی کوردستان و دامەزراوەکان ناکرێ، سەرۆک دەبوایە لە یەکەم خاڵدا داوای کردبوایە بەیانی سەرۆکی پارلەمان و وەزیرەکانی گۆڕان بگەڕێنەوە هەولێر و خۆیان بۆ هەنگاوی گرنگ ئامادە بکەن، سەرۆک لەو قاوغە پارتی بوونەوە ناتوانێ خەونی گەورە بۆ من دابین بکات، سەرۆک دەبوایە و ئێستاش رەنگە درەنگ نەبێ کە دۆخی کوردستان لە دەرەوەی دونیابینی پارتی ئاسایی بکاتەوە، ئەمە رادیکال بوون و چاوەڕوانی گەورە.
بە کورتی ، هیوادارم سەرۆک میکانیزمەکانی چاککردنی دۆخی کوردستان بە روونی دابڕێژێ و ئەرکەکە بداتە دەست دەزگا چاودێرییە گرنگەکانی وەکو پارلەمان و دەزگای نەزاهە و دیوانی چاودێری و دادوەری، خۆی تەنیا پشتگیریان بکات و کەس ریزپەڕ نەکات بە هیچ ئیعتیبارێک.. بە بێ کاری هاوبەشی دەزگا گرنگەکانی دیکە، بە بێ پاڵپشتی پێنج حزبەکە و خەڵک، سەرۆک لەمەشدا تەنیا بزمارێکی دیکەی خراپ لە سەردەمی حوکمڕانی خۆی دەدات.

دیوانی وه‌زاره‌تی ناوخۆ: ئەو شوێنانەی کامێرای 'پۆینت تو پۆینت'یان تێدایە 90% رووداوی هاتووچۆ تێیاندا کەمبووەتەوە

به‌ڕێوه‌به‌ری گشتیی دیوانی وه‌زاره‌تی ناوخۆی هەرێمی کوردستان دەڵێت، "زۆرینەی تاوان و دزیکردنەکان بە ماتۆڕسکیلی بێ سەرەتا ئەنجام دەدرێن&...