Thursday 29 October 2020

هونەری فێربوون و سوود وەرگرتن لە دەرفەتەکان

کۆمێنتی هەندێ قوتابیان:

ئایا فێری هیچ دەبین لە خوێندنی ئەلیکترۆنی؟
یان، فێری هیچ نەبووین!
وەڵا فێری هیچ نەبووین، لە ترسی غیابات دێینە خەت!!
وەڵام:
قوتابیانی ئازیز:
فێربوون چەمکێکی یەکجار فراوانە و لە دیدی جیاوازەوە دەتوانرێت سەیری بکەین. ئێوە لەو ئەزموونی ئەلیکترۆنی ئۆنلاینە* زۆر شت فێربوون کە لە ناو کەمپ فێری نابن. فێری لێهاتوویی و سکیڵەکانی سەردەم بوون. فێربوون گوگڵ میت و کلاسڕووم و زووم میتینگ و پۆرتاڵ چیە! فێربوون چۆن هەمووان پێکەوە لە کلاسێکی ئۆنلاین دەنگ و ڕەنگ قسە بکەین، هەر یەکەمان ویستمان شەیری سکرینی خۆمان بکەین و پریزنتەیشن پێشکەش بکەین، فێربوون خۆمان میوت بکەین تا دەنگمان تێکەڵی یەکتری نەبێت، دەستمان بەرز بکەینەوە و ناومان لە ئۆنلاین تۆمار بکەین، فێربووین مۆبایلەکانمان زۆر ئیشی دیکەی پێ دەکرێت جگە لە سۆسیال میدیا، فێربووین بە مۆبایلەکانمان دەتوانین سیمینار ئامادە بکەین و لە کۆرسێکی ئۆنلاین پێشکەشی بکەین، فێربووین هەر بە مۆبایل وەڵامی کیوز و ئەساینمێنت بدەینەوە، فێربووین کە دەتوانین هەر لە ڕێی مۆبایلەوە بە دوای ئەو دەرسانەش بگەڕێین کە مامۆستا وەکو ئەرک پێی سپاردووین. فێربووین کە دواتر دەتوانین سەیری وانە تۆمارکراوەکە بکەینەوە و چەند جارێک گوێ بگرین ئەگەر باش تێنەگەیشتین، فێربووین کە هەر لە ناو پۆرتاڵی زانکۆ نامە بۆ مامۆستا بنێرین و داوای کتێب و زانیاری لێ بکەین، زۆر شتی دیکە فێربووین کە لە ناو کەمپ نەماندەزانی.


هەڵبەت ئەمانە هەموویان فێربووین ئەگەر تۆی ئازیز ویستبێتت فێر بیت و ململانێ لە گەڵ پرۆسەکە نەکەیت! ئەگەر ویستبێتت سوود لەو دەرفەتە وەربگری بۆ خۆپێگەیاندنی زیاتر نەک بەدوای خەڵکی دیکەی بێ بەرنامە کەوتبیت و هەر چاوەڕێت کردبێت دەگەڕێتەوە ناو کەمپ!. هەموو ئەوانەی سەرەوە فێربوویت ئەگەر گەنجێکی خاوەن خەون و بەرنامە بیت نەک لە ترسی غیابات بێیتە خەت و دواتر لە ڕقی پرۆسەکە گوێ لە دەرسەکە نەگریت و کاتی خۆت بە فیڕۆ دابێت!. ئەگەر خۆت ویستبێتت توانیویتە لە گەڵ مامۆستاکەت بڕۆیت و لە پاڵ ئەو هەموو سکیڵە نوێیەی لە سەرەوە باسم کرد، وانەکانیشت وەرگرتووەو لە زانستەکەی خۆشت دانەبڕاویت، ئەگەر مەبەستت بوو بێ فێر بیت. هەڵبەت ئەوەی مەبەستی نەبێ فێر بێت، نەک ئەمانەی سەرەوە فێر نابێت، بەڵکو لە ناو کەمپیش هەر بە دوای بیانووە و وەکو پەندەکە دەڵێ ( الصانع المهمل دائما يلوم ادواته – واتا وەستای ئیهمال هەمیشە گلەیی لە کەلوپەلەکانی دەکات). هیوادارم کەستان لەو جۆرانە نەبن!.
قوتابی ئازیز:
فێربوون لە زانکۆ نیوەی زیاتری لە ئەستۆی خۆتە، ئەگەر پێت وایە تەنیا ئەوەی مامۆستا لە ناو کلاس پێشکەشت دەکات بەسە و ئەوە فێربوونە، کەواتە پێویستیت بەوە هەیە باشتر لە زانکۆ بگەیت و پێداچوونەوە بە تێگەیشتنی خۆت بکەیت. مامۆستا لە زانکۆ ڕێپیشاندەر guider و هاندەرە motivator و خۆت وەکو قوتابی چەقی فێربوون و داینەمۆی پرۆسەکەیت. کە لە زانکۆیت، لە باشترین سەردەمی تەمەن و توانا و وزەی خۆتی، ئەگەر کاتەکانت بۆ فێربوون و گەشەکردنی تواناکات و پێشخستنی بەهرە و پەیوەندییەکانت نەخستۆتە گەڕ، کەواتە پەلە بکە تا کاتت ماوە و هێشتا لە زانکۆیت. ئەگەر ئێستا نەیکەیت، ئەی کەی بە نیازیت!
تکایە گلەیی لە دۆخەکە مەکەن چونکە هی هەموومان بە ڕێژەیی لە یەک نزیکە. هەرگیز باشترین دۆخ پەیدا نابێت بۆیە بە چاوەڕوانی کاتی خۆت بە فیڕۆ مەدە. ئەم وتە ئینگلیزییە جوانە کە دەڵێ:
Right time never comes, you just have to make it happen
کاتە ڕاستەکە، یان کاتی بەختی تۆ هەرگیز نایەت، تۆ دەبێ دروستی بکەیت...
ئەمەشیان هەر نایابە کە دەڵێ It is never the wrong time for the right one. So be the right one
واتە هیچ کاتێک خراپ نیە بۆ کەسێکی ڕاست، بۆیە ببە کەسە ڕاستەکە.
بۆیە تکایە سوود لەو دەرفەتانە وەربگرن کە لە پێشتانە و چاوەڕێ کاتی باشتر مەکەن چونکە ئەوە خۆتی بڕیار دەدەی کەی کاتە باشەکەیە، کە ئێستای تۆیە.
* خوێندنی ئەلیکترۆنی دەکرێ بە هەردوو جۆری ئۆنلاین و ئۆفلاین بەڕێوە بچێت. ئەوانەی تەنیا وانە تۆمار دەکەن و دەیخەنە سەر وێب سایتێک و دواتر قوتابیان دەڕۆن سەیری دەکەن، ئەوە ئەلیکترۆنی ئۆفلاینە. بەڵام ئەوەی بتوانێ وانەکان بە ئەلیکترۆنی بەڵام ڕاستەوخۆ و بە ئۆنلاین مامۆستا و قوتابی پێکەوە بێنە سەر هێل و لە یەک کلاسی ئەلیکترۆنی ڕاستەوخۆ وانەکە بخوێنن، هەڵبەت ئەوە باشترە و ئەلیکترۆنی ئۆنلاینە. ئەمەی دووەم لە زانکۆی سۆران پەیڕەو دەکرێت و دواتر مامۆستا وانەکە بە تۆمارکراویش دەخاتە سەر پۆرتاڵی زانکۆ بۆ ئەوەی قوتابیان بتوانن چەند جار سەیری بکەنەوە یان ئەوەی بە هەر هۆکارێک نەیتوانیبێت بێتە وانە ئۆنلاینەکە، هەر دەستی بگاتە دەرسەکە و لە کیسی نەچێت.

Tuesday 27 October 2020

بڕیارەکانی زانکۆی سۆران و پێشبینییەکان

بەهاری ٢٠٢٠ بوو، بە هۆی بڵاوبوونەوەی سەرەتایی کۆرۆنا و پشووی بەهار، دەوامی زانکۆکان ڕاوەستان. ئێمە وەکو ئەنجومەنی زانکۆی سۆران لە ١٧ی ئاداری ٢٠٢٠ەوە دەستمان کردەوە بە کۆبوونەوە بە ئۆنلاین بۆ ئەوەی دیراسەی دۆخەکە بکەین. ئەوەی خوێندەوار بێت و ئاگاداری دۆخی دونیا بێت و ڕاپۆرت و توێژینەوەکانی تایبەت بەو پەتایە بخوێنێتەوە، دەتوانێ بەرچاوی ڕوون بێت و بڕیاری دروست بدات.
ئەنجومەنی زانکۆی سۆران ساڵی ڕابردووی خوێندنیش لە گەڵ چاوەڕوانی کردنی قەدەر نەبوو تا دۆخەکە ئاسایی بێتەوە. بڕۆن سەیری ئەو بەرنامەیەی لە گەڵ ڕەنج بکەن (٢/٤/٢٠٢٠) کە بەندە بە نوێنەرایەتی جەنابی سەرۆکی زانکۆمان، لە گەڵ سەرۆکی زانکۆکانی دیکە ڕێک باسی دۆخی ئەمڕۆمان دەکرد (https://www.youtube.com/watch?v=z1RvISMJWJ0 )
ئێمە پێش هەر زانکۆیەکی دیکە لە ١٨ی نیسانی ٢٠٢٠ بە ئەلیکترۆنی ( بە شێوەی ئۆنلاین) وەکو یەکەمین ئەزموون لە هەموو فاکەڵتیی و بەشەکان خوێندنمان دەست پێکردەوە و تا دوای جەژنی رەمەزان بەردەوام بووین و ئەزموونێکی گەورەمان بەڕێکرد کە تیایدا بەشی هەرەزۆری قوتابیان و مامۆستایانمان شارەزایی تەواوی فێربوونی ئەو مۆدێلە بوون. نەماویست تا مانگی تەمووز لە خۆڕا چاوەڕوان بین و هیچ نەکەین!



ئەو ئەزموونە بووە بناغەیەکی باش بۆ دۆخی ئێستا کە دیسان تەوژمێکی ترسناکی کۆرۆنا ڕووی لە کوردستان و دونیا کردۆتەوە.
کە هاوین هات، ئێمە بێخەم دانەنیشتین و چاوەڕوانی قەدەرمان نەکرد. نەک ئامادەکاری خۆمان تەواو کرد بۆ ئەوەی لە کاتی خۆی بە ئەلیکترۆنی دەوام دەست پێ بکەینەوە، بەڵکو ئامادەیی خۆشمان ڕاگەیاند کە هاوکاری هەر زانکۆییەکی دیکەش بکەین بۆ ئەوەی لە هاویندا ئامادەکارییەکان تەواو بکرێن ( بە فەرمی ئەو ئامادەییەمان داوەتە وەزارەتی خوێندنی باڵا و تواناشمان هەبوو ئەو هاوکارییە پێشکەش بکەین).
بۆ ساڵی نوێی خوێندن کە وەزارەت دەرفەتی دایە زانکۆکان لە ٢٠ی ئەیلول تا ٤ی ئۆکتۆبەری ٢٠٢٠ هەر زانکۆیەک ئامادەییە دەست بە ساڵی خوێندن بکات، ئێمە لە ٢٠ی ئەیلولی ٢٠٢٠ ەوە بە سیستمی ئەلیکترۆنی دەستمان بە خوێندن کردۆتەوە و ئامادەکاریمان کردووە تا بە گروپی بچووک بچووک ئەوانەی پێویستیان بە تاقیگەکان هەیە لە کۆتایی مانگی یانزە بە خۆپارێزییەوە بگەڕێنەوە کەمپ و ئەوانی دیکە هەر بە ئەلیکترۆنی بەردەوام بن، وەکو بەشێک لە سیستمی خوێندنی ئاوێتە.
هەندێ لە زانکۆکانی دیکە لە ٤/١٠ ەوە قوتابیانیان هێنایەوە ناو کەمپ و دۆخێکی نوێیان دروست کرد. چاوەڕوان کراو بوو کە ئەو بابەتە لە دەست دەردەچێت بە تایبەت کە کولتوری خۆپارێزی لە وڵاتی ئێمە لاوازە و بەشە ناوخۆییەکان هی ئەوە نین لە سەردەمی کۆرۆنادا خەڵک تێکەڵاو بکرێن. ¬¬وەکو ئاگادارین دۆخی هەندێ زانکۆ بە هۆی هێنانەوەی قوتابیان بۆ ناو کەمپ بێ ئامادەکاری و پێگیر نەبوون بە ڕێنماییەکان مەترسی دروستکردووە لە بڵاوبوونەوەی زیاتری ڤایرۆسەکە، بۆیە ئەمڕۆ لێژنەی باڵای پارێزگای هەولێر ناچاربووە داوا لە وەزارەتی ناوخۆ بکات کە داوا لە وەزارەتی خوێندنی باڵا و وەزارەتی پەروەردە بکرێت تا پێداچوونەوە بەو بڕیارانەیان بکەن. پێشبینی دەکرێت بڕیاری هێنانەوەی قوتابیان بۆ ناو کەمپ هەڵپەسێردرێت و خوێندن بکرێتەوە ئەلیکترۆنی. ئایا ئامادەکاری بۆ ئەلیکترۆنی کراوە، کە پێویستی بە ڕاهێنانی مامۆستایان و ئاشنایەتی قوتابیان هەیە؟ ئەمەیان نازانم و نامەوێ کۆمێنتم هەبێت.
ئەوەی لێرەدا جێگای شانازییە ئەو بڕیارانەیە کە لە ئەنجومەنی زانکۆی سۆرانەوە دەدرێن و تیمی ئیداری و مامۆستایان ماندوو دەبن و ڕەنجەکە بە هاوینیش دەکێشن بۆ ئەوەی کەمتەرخەمی نەکەین و نەبینە هۆکاری توشبوونی کچان و کوڕانمان.
قسەکە لە سەر ئەوە نیە کە خوێندنی ئەلیکترۆنی چەند بژاردەیەکی باشە و ئایا بەدیلی خوێندنی ناو کەمپە؟ چونکە بە لای ئێمە گیانی قوتابیەکانمان و کەس و کاریان گرنگترە لە کوالیتی خوێندن. ئەو دۆخەش تەنیا لێرە نیە و ئەو ڕێوشوێنانە لە سەر ئاستی دونیا گیراونەتە بەر. لە گەڵ ئەوەش من وەکو مامۆستایەک کە خۆشم لەو سیستمە وانە دەڵێمەوە، جیاوازییەکی زۆر گەورە بەدی ناکەم لە فێربوون و گواستنەوەی مەعریفە و بەشکردنی زانیاری لە نێوان قوتابیان و مامۆستادا. وێڕای هەموو ئەو کەموکوڕیانەی بە هۆی دۆخی دارایی خەڵک و لاوازی ئینتەرنێت لە هەندێ ناوچە، گرنگ ئەوەیە کە بڕیارەکانمان لەسەر بنەمای خوێندنەوەی دروست بۆ دۆخەکە دەدرێن و ژیانی قوتابیانمان پاراستووە. لە پاڵ ئەمەش هەموومان پێکەوە فێری ئەزموونێکی نوێی کارکردن بووین کە ئەگەر ئەو دۆخە نەبوایە بە ئاسانی ئەو ئەزموونەمان وەرنەدەگرت. هەر بۆ نمونە لە ١٩ و ٢٠ی ئۆکتۆبەر لە هەفتەی ڕابردوو، ئێمە کۆڕبەندێکی نێودەوڵەتی گەورەمان ئەنجامدا بە ئۆنلاین کە پسپۆر و توێژەری گەورە لە چەند کیشوەرێک بەشداریان کرد بە بێ ئەوەی لە ماڵی خۆیان بێنە دەرەوە. ئەگەر ئەو مۆدێل و ڕاهێنان و شارەزاییە نەبوایە، بێگومان هەزاران دۆلار پێویست بوون تا چالاکی زانستی ئاوا لە ناو کەمپ ئەنجام بدرێت.
لێرەدا دوا پەیام بۆ قوتابیانی ئازیزی زانکۆی سۆرانە کە هەندێکیان لە سەرەتای مانگی ئۆکتۆبەر کەوتبوونە ژێر بڕیاری بەپەلەی هەندێ زانکۆی ئازیزی دیکە لە هێنانەوەی قوتابیان بۆ ناو کەمپ، ئەو کاتیش پێمان گوتن کە دۆخەکە بەردەوام نابێت و ئەو ڕێگایەی زانکۆکەی ئێوە لەسەری دەڕوات، ڕێگا ڕاستەکەیە لە دۆخی ئێستادا.
خۆزگە دۆخی کۆرۆنا بە ئاسانی تێپەڕ دەبێت و سبەی دەگەڕێینەوە ناو کەمپ، بەڵام کە ئەمە ڕوونەدات و وا زووش ڕوو نادات، ژیانی ئێوە و مامۆستایان گرنگترە لە هەموو شتێک.
ئەوەش بەرنامەیەکی دیکە کە باسمان لەوە کردبوو هێنانەوەی قوتابیان بۆ ناو کەمپ لە دۆخی ئێستادا یاریکردنێکی مەترسیدارە بە ژیانی خەڵک.
هەمووتان تەندروست و سەلامەت بن و کورستانیش ئاوەدان و پارێزراوی خودا بێت.

دیوانی وه‌زاره‌تی ناوخۆ: ئەو شوێنانەی کامێرای 'پۆینت تو پۆینت'یان تێدایە 90% رووداوی هاتووچۆ تێیاندا کەمبووەتەوە

به‌ڕێوه‌به‌ری گشتیی دیوانی وه‌زاره‌تی ناوخۆی هەرێمی کوردستان دەڵێت، "زۆرینەی تاوان و دزیکردنەکان بە ماتۆڕسکیلی بێ سەرەتا ئەنجام دەدرێن&...