لە ٢٠١٠ پرۆژەیەکمان بۆ ئاشتی لە تورکیا پێشکەش کرد
ئەو کات لە کەناڵە جیاجیاکانی میدیا بە گەرمیەوە باس کرا
فەموون ئەمە پرۆژەکەیە

كوردێك، پرۆژه‌ی‌ ئاشته‌وایی‌ نیشتمانی‌ له‌ توركیا ئاماده‌ ده‌كات



PUKonline

به‌ ئامانجی‌ سه‌قامگیركردنی ستراتیژیه‌تی‌ ئاشته‌وایی‌ نیشتمانی‌ و كۆتاییهێنان به‌ كێشه‌ی‌ كورد له‌ توركیا، توێژه‌رێكی‌ كورد پرۆژه‌یه‌ك ئاراسته‌ی‌ سه‌رۆك كۆمار و سه‌رۆكی‌ حكومه‌ت و په‌رله‌مانتارانی‌ توركیا ده‌كات. دەقی پڕۆژەی هێمن میرانی بۆ ستراتیجیەتی ئاشتەوایی نیشتیمانی لە توركیا:

ستراتیجیەتی ئاشتەوایی نیشتیمانی لە توركیا
لە لایەن لێكۆڵەری كورد
هێمن میرانی لە هەرێمی كوردستان – عێراق
هەولێر 2010.8.29

ستراتیجیەتی ئاشتەوایی نیشتیمانی لە توركیا

بەڕێزان: سەرۆك كۆمار و سەرۆك وەزیران و سەرۆكی پارلەمانی توركیا

بەڕێزان فراكسیۆنەكانی نێو پارلەمانی توركیا

بەڕێزان لە پارتی كرێكارانی كوردستان

سڵاو و رێز...

زمانی چەك بۆ یەكلا كردنەوەی كێشەكان لە 26 ساڵی رابردوو جگە لە خوێن رشتن و نا ئۆقرەیی و گرژی بۆ توركیا و ناتەبایی و كینە لە نێوان كورد و تورك، هیچی دیكەی لێ سەوز نەبوو. ئەزموونی ئەو ساڵانە سەلماندوویەتی كە هیچ لایەنێك ناتوانێ بە توندوتیژی بەرامبەرەكەی بخات . بۆیە كە ئێستا توركیا لە پرۆسەیەكی زۆر هەستیار نزیك دەبێتەوە كە ریفراندۆمە لەسەر ریفۆرمە دەستوورییەكان لە 12 ی سێپتەمبەری 2010، و خۆشبەختانە ئەم كاتەش هاوتەریبە لە گەڵ حەوتەمین ئاگر بەستی پارتی كرێكارانی كوردستان PKK كە لە 13 ی ئۆگەست تا 20 ی سێپتەمبەر درێژەی دەبێت. رای لە یەكتر نزیكمان گوێ لێ دەبێ دەربارەی چارەسەركردنی پرسی كورد لە توركیا، بۆ نمونە پێشهاتێكی نوێیە كە بەڕێز كەماڵ كلچدار ئوغلو رایگەیاند كە ئاساییە دانوسان لە گەڵ PKK بكرێ و لێبوردنی گشتی رابگەیەندرێ. هەروەها بەڕێز سەرۆك كۆمار عەبدوڵڵا گویل گوتی كە بە هەردوو میكانیزمی دیبلۆماسی و شەڕ رووبەرووی PKK دەبنەوە. پێشتر PKK ەش لە چەندین بۆنە رایانگەیاندووە كە مەرج نیە توركیا راستەوخۆ لە گەڵ خۆیان دانوسان بكات، رێگەی دیكە زۆرە. ئەم دەرفەتەی ئاگر بەست و هەڵوێستی لایەنە جیاجیاكانی نێو توركیا هی ئەوەیە كە لە دەست نەدرێ. من وەكو لێكۆڵەرێكی كورد كە ئاگاییەكم دەربارەی پرسەكانی توركیا هەیە، وەكو ئەركێك بۆ بەشداری كردن لە چەسپاندنی ئاشتی لەو وڵاتە پرۆژەیەك پێشنیار دەكەم بۆ لایەنە پەیوەنددارەكان. كە لە خوارەوە ئاماژە بە خاڵەكانی دەكەم.

دروستكردنی كۆمیتەی ئاشتەوایی نیشتیمانی

ئێستا لە لای زۆرینەی هاوڵاتیانی توركیا و هێزە سیاسییەكان روون بۆتەوە كە پێویستە كار بۆ نەهێشتنی توندوتیژی بكرێ، توركیا پێویستی بە سەقامگیری و ئۆقرەیی هەیە بۆ ئەوەی پێشبكەوێ و ئابورییەكەی پێش بخات و گوزەرانی باشتر بۆ هاوڵاتیەكانی فەراهام بكات. بە داخەوە تا ئەمڕۆ بە دیقەتەوە كار بۆ فەراهامكردنی سەقامگیری نەكراوە، حكومەت پرۆژەیەكی شەرمنانەی بە ناوی كرانەوەی دیموكراسی راگەیاند و نەخشەی رێگای ئەم پرۆسەی پێشكەش نەكرد، ئۆپۆزیسیۆن دەڵێ دۆزی كورد بە رێگەی شەڕ چارەسەر ناكرێ، بەڵام پلانی چارەسەریش ناخاتە روو. ئاشكرایە كە هۆكارەكەی چییە، هیچ لایەنێك نایەوێ لە ترسی شەقامی توركیا و رای گشتی بە دیقەتەوە هەنگاو بۆ چارەسەری بنێ، چونكە دیوارێكی گەورەی ترس دەربارەی پرسی كورد لە لای هێزە سیاسییەكان هەیە، ترسیان هەیە كە ئەگەر بە جددی هەنگاوی دروست هەڵبگرن، رای گشتیان لێ قاو بدرێ و ئاستی جەماوەرییان دابەزێ. لە ترسی ئەم شیمانەیە نە حكومەت دەتوانێ هەنگاوی جددی هەڵگرێ و نە ئۆپۆزیسیۆن بەرنامە و نەخشەی رێگای چارەسەری پێیە.

لەم روانگەیەوە من پێشنیار دەكەم لە ژێر چەتری سەرۆكایەتی كۆمار كۆمیتەیەكی ئاشتەوایی نیشتیمانی دروست بكرێ كە نوێنەری حكومەت و ئۆپۆزیسیۆن و سوپا و كورد لە خۆ بگرێ و بە وردی دیراسەی رێگاكانی چارەسەر كردنی پرسی كورد بكات. ئەم كۆمیتەیە یان راستەوخۆ نوێنەری كوردی تیا بێ، یان لە گەڵ پارتی ئاشتی و دیموكراتی وەكو نوێنەری كورد دانوسان بكات. بە بێ گومان ئەو كات PKK ەش پاڵپشتی لەم میكانیزمە دەكات، چونكە پارتی ناوبراو هیچ كاتێك مەرجی ئەوەی نەبوو كە تەنیا دەبێ دانوسان لە گەڵ خۆی بكرێ. كارێكی باش دەبێ ئەگەر ئەو كۆمیتەیە لە گەڵ سەرۆكی دەستگیر كراوی PKK بەڕێز عەبدوڵڵا ئۆجەلانیش گفتوگۆ بكات، هەروەها میدیا و دامەزراوەكانی كۆمەڵگەی مەدەنی بۆ ئامادەكردنی رای گشتی توركیا بە كارایی بەشداری بكەن.

ئەم كۆمیتەیە لە بەر ئەم خاڵانە دەتوانێ زۆر هەنگاوی باش هەڵگرێ:-

یەكەم: چونكە هەموو لایەنەكان تیایدا ئەندام دەبن، كەس ناتوانێ پرسەكە وەكو كارتی سیاسی لە دژی بەرامبەرەكەی بەكار بێنێ.

دووەم: دەتوانرێ بۆ رای گشتی روون بكرێتەوە كە چ لایەنێك بەربەستی سەرەكی بەردەم ئاشتەوایی نیشتیمانییە لە توركیا. ئەمەش لە رێی هەڵوێستی لایەنەكان لە نێو ئەم كۆمیتەیە روون دەبێتەوە. چونكە بەردەوام لە كاتی هەڵبژاردندا هەموو هێزە سیاسیەكان وەكو كارتی سیاسی چارەسەركردنی پرسی كورد بە رێی ئاشتیانە بە پێویست دەزانن و كاتێك كار دێتە سەر كردار، دەكشێنەوە و نەخشەی رێگایان نیە.

سێیەم: دەبێ ئەم كۆمیتەیە بۆ گەلانی توركیا روونی بكاتەوە كە كورد و تورك پێویستە لە گەڵ پێكهاتەكانی دیكە وەكو هاوڵاتی لە چوارچێوەی وڵاتدا پێكەوە بژین، بەشدارن و هاوبەشن لە وڵات و كەس میوان نیە. بەم كارە لە لایەك هەستی نامۆیی كورد كەم دەبێتەوە، هەروەها توركیش وەكو میوان و دوژمن سەیری كورد ناكات.

چوارەم: ئەم كارانە كاتێك دروست دەبن ئەگەر دەوڵەتی توركیا بە حكومەت و ئۆپۆزیسیۆن و سوپا و میدیا و دامەزراوە مەدەنییەكان بەو راستییە گەیشتبن كە چیتر ناكرێ بینەری توندوتیژی و كوژرانی رۆڵەكانیان بن بە دەستی برای خۆیان.

پێنجەم: ئەم ئەركە بێ دوژمن و نەیار نیە، بێگومان جورئەت و بوێری دەوێ، لەمبارەیەوە پێشنیار دەكەم بەڕێز عەبدوڵڵا گویل سەرۆك كۆماری توركیا لە رێی بانگهێشت كردنی فراكسیۆنەكانی نێو پارلەمانی توركیا و سەرۆكایەتی حكومەت و سوپا پێشنیاری كۆمیتەیەكی لەم جۆرە بكات، چونكە سەرۆكی كۆمار كەسایەتیەكی بێ لایەنە و لەسەر هیچ پارتێك حساب ناكرێ.

شەشەم: بۆ پاڵپشتی لە وەها كارێك، پێشنیار دەكەم پارتی كرێكارانی كوردستان PKK پاڵپشتی خۆی رابگەیەنێ و ئاگربەستەكەی بۆ كاتێكی دوورتر درێژ بكاتەوە و دووپاتی بكاتەوە كە دەكرێ BDP وەكو موخاتبی كورد بۆ چارەسەری ئاشتیانە قەبوڵ بكرێ.

حەوتەم: دەوڵەتی توركیا بۆ چارەسەركردنی ئەم پرسە، دەتوانێ هاوكاری راستەوخۆ یان نا راستەوخۆ لە لایەنی سێیەم وەربگرێ، ئەو لایەنە سێیەمە دەكرێ نەتەوە یەكگرتووەكان یان سەرۆك كۆماری عێراق، یان سەرۆكی هەرێمی كوردستان یان هەر دەوڵەتێكی دیكەی سێیەم بێت.

هەشتەم: رەنگە دواخستنی زیاتری چارەسەركردنی ئاشتیانەی پرسی كورد، وێڕای ئەوەی كوشتاری زیاتری لێ دەكەوێتەوە و ئابوری توركیا زیاتر بەرەو رووخان دەبات، شیمانەی دروستبوونی شەڕی ناوخۆ لە نێوان كورد و تورك زیاتر دەبێ، ئەمەش لە رێی بەردەوام بوونی رق و كینەی زۆر لە نێوانیان و هاندانی جیاكاری و دوژمنایەتی لە نێوان كورد و تورك لە لایەن هەندێ هێز و لایەنەوە.

حزب لێرە و حزب لەوێ
هێمن میرانی
ئەم وتارە لە بنەڕەتدا لە گۆڤاری لڤین بڵاوکراوەتەوە، گۆڤاری
K21

یش لای خۆی بڵاوی کردۆتەوە
سوپاس بۆ مامۆستا مومتاز حەیدەری
لەم لینکە وتارەکە بخوێنەوە
http://kurdistan-21.net/10-11/46.pdf

ئەمڕۆ دەست پێ دەکەن...

هێمن میرانی

رۆژنامەکەیان زۆر باشە، هەرچەندە هێشتا تۆزێک لاگیری پێوە دیارە ئەمەش لە بارودۆخی کوردستان کارێکی چاوەڕوان کراوە, رەنگە لەمە زیاتر داوا کردن کارێکی نەکردە بێ.
بە بەراورد بەو گۆڤار و رۆژنامانەی لە سەرەوە خۆیان بێ لایەن پیشان دەدەن و لە ژێرەوەش لەم و لەو دەخۆن، ئەو رۆژانامەی ئەوان زۆر سەرکەوتوو و پرۆفیشناڵە.
ئێستا کە فراوان بوون و بونەتە تەلەفزیۆن و رۆژنامە و سایت و رادیۆ، ئەرکیان زەحمەتترە. من هەندێ لە رۆژنامەوانە بەراییەکانی ئەو دەزگایەم خۆش دەوێ و بە دۆست و ئازیزی خۆمیان دەزانم. ئەمڕۆش کە دەست پێ دەکەن پاش چاوەڕوانی و شەڕێکی زۆر کە لە سەرەتاوە بەر دەرگای گرتوون، ئەرکیان زۆر زەحمەتە.
لەسەر سەرچاوەی داراییان تەقەیەکی گەورەیان لەسەر کرا، ئێستاش بۆ بچووک کردنەوەیان پێشگر و پاشگری سەیریان بۆ دروست کردوون. ئەمانە دەکرێ ببنە مایەی هێز بۆ ئەوان...
لەو دۆخەدا راگرتنی هاوسەنگی و بوون بە دەزگا و مینبەرێک کە هەموو دەنگەکان و هەموو دیوەکانی ئەو شتانە روودەدەن لە خۆ بگری کارێکێ نوێیە بەڵام ئاسان نیە...
وا چاوەڕێ دەکەم ئەوان ببنە هۆکاری لە خۆگرتن و گواستنەوەی ئەو جیاوازیانە و لە مەودایەکی یەکسان بەرامبەر بە هەموان بوەستن..
پیرۆزباییان لێ دەکەم و هیوادارم لە ئاستی چاوەڕوانی ئێمە بن

هەندێ سەرنج لەسەر وتارەکەی هاوڕێم سۆران جاف..

پێشەکی وتارەکەی بخوێننەوە بەر لەوەی سەرنجەکانی من بخوێننەوە...

وتارەکەی سۆران جاف لەم لینکەدا هەیە 

http://sbeiy.com/article_detail.aspx?ArticleID=6613&AuthorID=1106

هاوڕێم سۆران گیان.. بە دیقەتەوە وتارەکەتم خوێندەوە و پڕە لە دڵسۆزی.. هەندێ سەرنجم هەیە لە گەڵ ئەوەی لە ئەکاونت و پەیجەکەشم وتارەکەت بڵآو دەکەمەوە.. ئەو بیرۆکەیە بە لای منەوە نوێیە و بیرم لێ کردەوە، مەبەستم بیرۆکەی هاوسەنگی هێزە..من بە جۆرێکی دیکە لەو بابەتە دەگەم:

یەکەم: هەموو هێزێکی سیاسی مافی خۆیەتی هەوڵی فراوان کردنی بنکەی جەماوەری خۆی بدات بە مەرجێکی لەسەر رێگە و بە میکانیزمی شەرعی بێ. لەم رووەیەوە نەک بە تەنیا پارتی، بەڵکو یەکێتیش هەمان نەخۆشی هەبووە، بە رێگەی نا شەرعی وەکو بەکارهێنانی سامانی گشتی بۆ راکێشانی سەرنجی خەڵک، کڕینی خەڵک، بڵاوکردنەوەی زیاتری نا عەدالەتی لە رێی فراوانکردنی بازنەی جیاوازییەکان لە سەر بنەمای وەلائی حزبی کە یەکسان بووە بە دەستکەوتنی کار و سەروەتی باش و بە پێچەوانەکەشی. هەروەها لە رێگەی ساختەکاری لە هەڵبژاردن و فشاری سیاسی بۆ سەر هێزە جیاوازەکانی دیکە لە رێی سوتاندنی بارەگاکانیان، فشار خستنە سەر کادر و لایەنگرەکانیان. مەترسیەکە لەوەیە رێگەی فراوانخوازیەکە مەترسیدار و ناشەرعیە.

دووەم: بە بڕوای من ئەو نەخۆشیە لە جەستەی حزبەکانی دیکەش هەیە، گوزارشت لێ کردنی وەستاوەتە سەر سەنگ و قەبارە و فۆرمی دەربڕین. بۆ نمونە ئەو هەڵمەتەی کرایە سەر لقی ٤ ی پارتی دەکرێ بە نیشانەی قەبوڵ نەکردنی پارتی لە سلێمانی لە لایەن حزبەکانی دیکەی وەکو یەکێتی و گۆڕان لێک بدرێتەوە بە هەمان ئەو نەفەسەی پارتی هەتا بۆی بکرێ لە هەولێر و دهۆک گۆڕان و یەکێتی و یەکگرتوو دەکوشێ و مەودای کاریان بەر تەسک دەکاتەوە.

سێیەم: ئەو نەخۆشیە بۆیە لە پارتی زیاتر دەرکەوتووە چونکە پارتی جومگە گرنگەکانی دەسەڵاتی لە کوردستان گرتۆتە دەست و دەیەوێ لە پەنای دەنگی خەڵکەوە بە رێگەی دیکە بەردەوامی بەو دۆخە بدا. بۆ نمونە من هەرگیز مەترسیم لەوە نیە کە با دەستوور بە تەنیا بە پاڵپشتی پارتی بخرێتە راپرسیەوە، بەڵآم مەترسی لەوەیە کە گزی و ساختەکاری زۆر بۆ سەرخستنی بە شێوەی سیستماتیکی ئامادەکاری بۆ بکرێ کە دواجار پارتی گەورەتر لە قەبارەی خۆی دەکاتە حزبی یەکەم و گەورە لەسەر بناغەیەکی ساختە کە گوزارشت نەبێ لە پێگەی راستەقینەی ئەو حزبە یان هەر حزبێکی دیکە.

چوارەم: ئەو رەخنانەی لە جەنابی سەرۆک بارزانیت گرتووە لە گەڵت جیاواز نیم و دەست خۆشیم هەیە، هەمان سەرنجم هەیە کە سەرۆک بە رێی هەڵەدا دەبردرێ و نەیتوانیووە تا ئەندازەی چاوەڕوانی خەڵک سەرۆکی هەمووان بێ. ئەو هەوڵانەی ئێستا و ئەو پەلە پەلیەی بۆ ریفراندۆم کردن لەسەر دەستوور هەیە کە ئامانجی یەکەم و بنەڕەتی رەخساندنی دەرفەتی قانونیە بۆ کاندیدبوونەوەی سەرۆک بۆ دەورەیەکی دیکە یەکێکە لە هەڵە گەورەکان. چونکە پارتی دڵنیا نیە لە سەرکەوتنی راپرسی ( هەڵبەت ئەگەر دەنگدانێکی پاک بکرێ)، لە نەبوونی بارزانیشیدا کاندیدێکی ئەوەندە بەهێز وەکو ئەویان نیە کە بتوانێ لە هەڵبژاردنی راستەوخۆدا لە دۆخی ئێستا بە تەنیا دەنگی لایەنگرانی پارتی زەمانی دەرچوونی هەبێ. لەم سۆنگەیەوە ئەو گەمەیەی لە کەیسی دەستوور دەکرێ بە لێکدانەوەی من لە کاتی بوونی ریفراندۆمێکی پاک و بێ ساختەکاری پارتی زەرەرێکی تیا دەکا زۆر گەورە...

لە خاڵێکدا رەنگە جیاواز بم. من دژی ئەوەم هەموو شت بە سازان و رەزامەندی  هەمووان بکرێ، خۆت پسپوڕی لە زانستی سیاسەت و ئەو کارە جگە لە نا سەقامگیری و حکومەتێکی لاواز و بێ کردار هیچی دیکەی لێ سەوز نابێ. بە دیوێکی دیکە بۆ رێگە گرتن لە پاوانخوازی ناشەرعی دەبێ هەوڵی پتەوکردنی دامودەزگا لە وڵاتی ئێمە بدرێ، بۆ ئەوەی نە پارتی و نە هیچ هێزێکی دیکە نەتوانێ داهاتی نەوت، سەیارەی وەزارەتی کارەبا، دائیرەی نفوس بۆ تەزویرکردنی نفوس بۆ دەنگدەر، مودیر مەکتەب بۆ ساختەکردنی دەنگی خەڵک، ئاسایش و پێشمەرگە بۆ چەند جار دەنگ دان و چاو سوورکردنەوە لە لایەنگری حزبەکانی دیکە بەکار نەهێندرێن. ئەگەر ئەو پرۆسەی بە سیاسی کردن Politiciseی کۆمەڵگەی مەدەنی و دامەزراوە نیشتیمانیەکان سنووری بۆ دابندرێ و کەم بکرێتەوە، لەو دیوە هیچ هێزێک ناتوانێ بە ناشەرعی هەیمەنەی خۆی بسەپێنێ و خۆی فراوان بکا.

مەترسیە جدیەکە لەوەیە کە ئەو پرۆسەی گەورە بوونە بە رێگەی راکێشانی سەرنجی خەڵک نیە بۆ بەرنامەیەکی سیاسی دیاریکراو بە قەد ئەوەی لەسەر کۆمەڵێک میکانیزمی نا شەرعین کە دواجار تەواوی کۆمەڵگە بە سیاسی دەکا.

هێمن میرانی