 |
| هێمن میرانی |
دوێنێ شەو سەعات یەک بەیاننامەکەم خوێندەوە، پاش ئەوەی لە ئیش هاتمەوە. چەند جارێکم خوێندەوە چونکە تۆزێک زیرەکانە نوسراوە، سەرەتاکەی زۆر توند و لە کۆتاییەکەش بە زمانێکی دیکە نوسراوە. قسەم لەسەر ئەو بڕگانە نیە کە پەیوەندی بە ناوخۆیی یەکێتیەوە هەیە، ئەمە پەیوەندی بە خۆیانەوە هەیە، بەڵام بەشێکی زۆری رستەکان کە من لێرە هەندێکیان دەنووسم پەیوەندیان بە ژیانی هەموومانەوە هەیە، بە ژیانی من و منداڵەکانم، دایکم و باوکم و کەسو کارم و ئایندەی وڵاتەکەم. بۆیە بە مافی خۆمی دەزانم لە دوای خستنە رووی رستەکان، پرسیار لە بەڕێزەکانی ناوەندی بڕیار و باڵی هێرۆخان و خەڵک و حکومەت و پارتی بکەم و سەرنجەکانی خۆم بنووسم.
سەرنج بدەنە ئەم رستانە:
- و برسیكردن و
- بۆ تاڵانی نەوت و هەڵوشینی سەروەت و سامانی خەڵك و برسیكردنیان
- لەكۆمەڵێ سیاسەتی چەوت، بۆ بەتاڵانبردنی سامانی گشتی و بڕینی مووچەی فەرانبەران و هێزی پێشمەرگەی كوردستان
- بەشداربووی تاڵانی سامانی وڵات وبڕینی مووچەو نانی خەڵك
- ڕێگرتن لە بەتاڵانبردنی سامانی وڵات
- ڕەچاوكردنی شەفافیەتی ڕاستەقینە لەبواری داهات و خەرجیدا، بەتایبەتی لە بواری نەوت بەهەموو قۆناغەكانیەوە.
- بۆ تاڵانی نەوت و هەڵوشینی سەروەت و سامانی خەڵك و برسیكردنیان
- لەكۆمەڵێ سیاسەتی چەوت، بۆ بەتاڵانبردنی سامانی گشتی و بڕینی مووچەی فەرانبەران و هێزی پێشمەرگەی كوردستان
- بەشداربووی تاڵانی سامانی وڵات وبڕینی مووچەو نانی خەڵك
- ڕێگرتن لە بەتاڵانبردنی سامانی وڵات
- ڕەچاوكردنی شەفافیەتی ڕاستەقینە لەبواری داهات و خەرجیدا، بەتایبەتی لە بواری نەوت بەهەموو قۆناغەكانیەوە.
 |
| وێنەیەک لە بەیاننامەکە |
پرسیار و سەرنجەکانی بەندە ئەمانەن:
یەکەم:
دەستەواژەی برسی کردن مانای ئەوە دەگەیەنێ کە سیاسەتێک هەیە کار دەکات بۆ برسی کردنی خەڵک. لێرەدا ئەو برادەرانە ئەوەندە بوێر نەبوونە روونتر قسە بکەن. مەبەست لەو سیاسەتە کێیە؟ حکومەتی عێراقە؟ یەکێتی - یان گروپی پاوانکاری ناو یەکێتی چ دەوریان لەو سیاسەتە هەبووە و هەیە؟ یان ئایا مەبەست حکومەتی هەرێمە کە پارتی و گروپی پاوانکاری ناو یەکێتی بەڕێوەی دەبەن بەو پێیەی بەڕێز قوباد تاڵەبانی نوێنەرایەتی یەکێتی دەکات لە حکومەت. خەڵک مافی خۆیەتی بپرسێ کە کێ برسی دەکات، لە بەرچی و لە پێناوی چی؟ میدیا و رێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی و موچە خۆرانی کوردستان حەق نیە تەنیا شتەکان بخوێننەوە و لەسەریان نەوەستن، ئەو بەیاننامەیە زۆر شتی گوتووە کە ئێمە دەبێ بەدوایدا بچین و داوای مافی خۆمان بکەین. بۆ برسی دەکرێین؟ گروپەکانی فشار لە کوردستان دەبێ بە توندی لەسەر ئەو بابەتە بوەستن.
دەستەواژەی برسی کردن مانای ئەوە دەگەیەنێ کە سیاسەتێک هەیە کار دەکات بۆ برسی کردنی خەڵک. لێرەدا ئەو برادەرانە ئەوەندە بوێر نەبوونە روونتر قسە بکەن. مەبەست لەو سیاسەتە کێیە؟ حکومەتی عێراقە؟ یەکێتی - یان گروپی پاوانکاری ناو یەکێتی چ دەوریان لەو سیاسەتە هەبووە و هەیە؟ یان ئایا مەبەست حکومەتی هەرێمە کە پارتی و گروپی پاوانکاری ناو یەکێتی بەڕێوەی دەبەن بەو پێیەی بەڕێز قوباد تاڵەبانی نوێنەرایەتی یەکێتی دەکات لە حکومەت. خەڵک مافی خۆیەتی بپرسێ کە کێ برسی دەکات، لە بەرچی و لە پێناوی چی؟ میدیا و رێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی و موچە خۆرانی کوردستان حەق نیە تەنیا شتەکان بخوێننەوە و لەسەریان نەوەستن، ئەو بەیاننامەیە زۆر شتی گوتووە کە ئێمە دەبێ بەدوایدا بچین و داوای مافی خۆمان بکەین. بۆ برسی دەکرێین؟ گروپەکانی فشار لە کوردستان دەبێ بە توندی لەسەر ئەو بابەتە بوەستن.
دووەم:
ئەم دەستەواژانە چەند جار بەکار هێندراون " تاڵآنی نەوت و هەڵوشینی سامانی خەڵک، بە تاڵآنبردنی سامانی گشتی، بەشداربووی بەتاڵان بردنی سامانی وڵات" پرسیارەکە ئەوەیە کە ئەوە کێیە سامانی نەوت و وڵات بە تاڵان دەبات؟ ئایا ئەوەی پێی دەگوترێ نەوت فرۆشتن و ئابوری سەربەخۆ لە رێی فرۆشتنی نەوتی هەرێم لە دەرەوەی بەغدا، تاڵانکردنی سامانی وڵاتە؟ ئەو بەڕێزانە چۆن بەو ئەنجامە گەیشتوون؟ تاڵآنچی کێیە کە 'گروپی پاوانکار'ی ناو یەکێتی بۆتە شەریکی؟ لێرەدا خەڵک دەبێ رووی دەمی لە پارتی و گروپی پارتی لە نێو حکومەت بێ کە ئەو بەیاننامەیە بە تاڵانچی نەوت و سامانی گشتی وەسفیان دەکات و لە کۆتاییشدا بەیاننامەکە تێدەکۆشێ بۆ " ڕەچاوكردنی شەفافیەتی ڕاستەقینە لەبواری داهات و خەرجیدا، بەتایبەتی لە بواری نەوت بەهەموو قۆناغەكانیەوە"بەو مانایەی ئەوەی هەیە سیاسەتێکی ناشەفافی نەوتە.
ئەم دەستەواژانە چەند جار بەکار هێندراون " تاڵآنی نەوت و هەڵوشینی سامانی خەڵک، بە تاڵآنبردنی سامانی گشتی، بەشداربووی بەتاڵان بردنی سامانی وڵات" پرسیارەکە ئەوەیە کە ئەوە کێیە سامانی نەوت و وڵات بە تاڵان دەبات؟ ئایا ئەوەی پێی دەگوترێ نەوت فرۆشتن و ئابوری سەربەخۆ لە رێی فرۆشتنی نەوتی هەرێم لە دەرەوەی بەغدا، تاڵانکردنی سامانی وڵاتە؟ ئەو بەڕێزانە چۆن بەو ئەنجامە گەیشتوون؟ تاڵآنچی کێیە کە 'گروپی پاوانکار'ی ناو یەکێتی بۆتە شەریکی؟ لێرەدا خەڵک دەبێ رووی دەمی لە پارتی و گروپی پارتی لە نێو حکومەت بێ کە ئەو بەیاننامەیە بە تاڵانچی نەوت و سامانی گشتی وەسفیان دەکات و لە کۆتاییشدا بەیاننامەکە تێدەکۆشێ بۆ " ڕەچاوكردنی شەفافیەتی ڕاستەقینە لەبواری داهات و خەرجیدا، بەتایبەتی لە بواری نەوت بەهەموو قۆناغەكانیەوە"بەو مانایەی ئەوەی هەیە سیاسەتێکی ناشەفافی نەوتە.
کۆمێنتی بەندە
یەکەم:
خەڵک گومانی هەیە کە پرسی موچە و نیو موچە بۆتە بابەتێکی سیاسی و پارتی ویەکێتی بە پلەی یەکەم لێی بەرپرسیارن. زۆر چیڕۆک دەگوترێ لە نێو خەڵک، میللەت مافی خۆیەتی پرسیار بکات و داوای سەرەتاییترین مافی خۆی بکات کە موچەیە بەرامبەر بە کارەکەی. ئەوەی جێی سەرنجە ئەوەیە کە ئەو بەڕێزانەی نێو ناوەندی بڕیاری یەکێتی دوو هەرزەکار و تازە سیاسی نین کە بۆ خۆ هەڵکێشان و ناودەکردن قسە و بەیاننامە فڕێ بدەن. ئەوان دوو سەرکردەی دیاری یەکێتی، کە هەردووکیان پێشتر بۆ چەندین ساڵ سەرۆکی حکومەت بوون و کاک کۆسرەت تا ئێستاش جێگری سەرۆکی هەریمەو ژمارەیەک سەرکردایەتی ئەزمووندار و دوو سەرۆکی پێشووی پارلەمانیان لە گەڵە. ئەوان خاوەن ئەزموون و زانیارین و لە خۆیانەوە شت ناخەنە بازاڕەوە. بۆیە خەڵکی کوردستان، رێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی، مامۆستایانی قوتابخانەکان و مامۆستایانی زانکۆ و گروپەکانی دیکەی فشار و میدیا دەبێ ئەو بەیاننامەیە بکەنە سەرەتای چالاکی فراوانی مەدەنی لە دژی ئەوانەی خەڵک برسی دەکەن. دەبێ خەڵک بزانێ بۆ برسی دەکرێن و لە پێناوی چی؟ خەڵک کەم قوربانی داوە لە پێناوی ئەوەی ئەو دۆخە بێتە کایەوە، ئێستا پاداشتەکەی ئەوەیە برسی بکرێ؟ تکایە تەنیا باییانامەکان شەیر مەکەن، بیر بکەنەوە و تێ بگەن کە چی دەگوزەرێ لە وڵاتی ئێمە. ئەو بەڕێزانە تازە بەردێکی گەورەیان خستە قۆمێکی قوڵەوە و دەبێ بەرپرسیارێتی قسەکانیان هەڵگرن و بێنە ناو خەڵک و خاوەنداری لە رستەکانیان بکەن و روونکردنەوەی زیاتر بدەن، هەڵبەت ئەگەر راست دەکەن.
دووەم: خۆم وەکو لێکۆڵەرێک، ئاگادارم کە پرسی نەوت و داهاتی نەوت پرسێکی تاریکە لە کوردستان و گومانی گەورەی خراپبەکارهێنانی داهاتی نەوت هەیە. نەوت خۆی لە زۆر وڵاتی دونیا بۆتە بەڵا کە بە ئینگلیزی هەزارەها توێژینەوەی لەسەرە و پێی دەگوترێ نەفرەتی نەوت Oil Curse، لە سەرەتای پرۆسەی بە سەربەخۆ دەرهێنان و فرۆشتنی نەوتی کوردستان ئەو ترسە هەبووە و خۆم چەندین وتارم لەم بارەیەوە نوسیووە کە نەوت دەکرێ ببێتە خێر blessing دەکرێ ببێتە بەڵا و نەفرەتیش Curse. تا ئەو ساتە نەوتی کوردستان و بە سەربەخۆ دەرهێنان وفرۆشتنی بۆتە بەڵایەکی گەورە بۆ خەڵک و ژیانی رۆژانەی. هەڵبەت ئێمە بە بەڵگە و دروستی نازانین کە داهاتی نەوت چەندە و چۆن چۆنی کۆ دەکرێتەوە و خەرج دەکرێ. ناشزانین کە سیاسیە باڵادەستەکان چەندیان دەست دەکەوێ لەو بازرگانیە و ئەو تاڵانیە تا چەندی راستە و لە چ ئاستێکە. بەڵام بەو بەیانامەیە من خۆم باوەڕم کرد کە تاڵآنی هەیە، چونکە وەکو باسم کرد ئەو بەڕێزانەی بەیاننامەکەیان نوسیووە کەسانی ئاگادار و بەرپرسن. لەوەش ئاسانتر چونکە داهاتی نەوت و پرۆسەی دەرهێنان و فرۆشتنی نەوت لە ژێر چاودێری هیچ دەزگایەکی نیشتیمانی نیە و تەنیا گروپێکی داخراو دەزانن کە چی دەگوزەرێ. لە باری ئاواشدا لە کەنەدا و وڵاتانی ئەوروپاش بێ تاڵانی روو دەدات.
ئێستا کاتی ئەوەیە خەڵک و گروپەکانی فشار و کۆمەڵی مەدەنی و فەرمانبەران پرسیار بکەن کە تاڵانچیەکان کێن؟ چۆن و لە چ ئاستێک نەوت و سامانی گشتی تاڵان دەکەن لە کاتێک خەڵک برسیە و فەرمانبەر سەرەتاییترین مافی پێ نادرێ و پێشمەرگە کورستان دەپارێزێ بە موچەیەکی کەم.
یەکەم:
خەڵک گومانی هەیە کە پرسی موچە و نیو موچە بۆتە بابەتێکی سیاسی و پارتی ویەکێتی بە پلەی یەکەم لێی بەرپرسیارن. زۆر چیڕۆک دەگوترێ لە نێو خەڵک، میللەت مافی خۆیەتی پرسیار بکات و داوای سەرەتاییترین مافی خۆی بکات کە موچەیە بەرامبەر بە کارەکەی. ئەوەی جێی سەرنجە ئەوەیە کە ئەو بەڕێزانەی نێو ناوەندی بڕیاری یەکێتی دوو هەرزەکار و تازە سیاسی نین کە بۆ خۆ هەڵکێشان و ناودەکردن قسە و بەیاننامە فڕێ بدەن. ئەوان دوو سەرکردەی دیاری یەکێتی، کە هەردووکیان پێشتر بۆ چەندین ساڵ سەرۆکی حکومەت بوون و کاک کۆسرەت تا ئێستاش جێگری سەرۆکی هەریمەو ژمارەیەک سەرکردایەتی ئەزمووندار و دوو سەرۆکی پێشووی پارلەمانیان لە گەڵە. ئەوان خاوەن ئەزموون و زانیارین و لە خۆیانەوە شت ناخەنە بازاڕەوە. بۆیە خەڵکی کوردستان، رێکخراوەکانی کۆمەڵی مەدەنی، مامۆستایانی قوتابخانەکان و مامۆستایانی زانکۆ و گروپەکانی دیکەی فشار و میدیا دەبێ ئەو بەیاننامەیە بکەنە سەرەتای چالاکی فراوانی مەدەنی لە دژی ئەوانەی خەڵک برسی دەکەن. دەبێ خەڵک بزانێ بۆ برسی دەکرێن و لە پێناوی چی؟ خەڵک کەم قوربانی داوە لە پێناوی ئەوەی ئەو دۆخە بێتە کایەوە، ئێستا پاداشتەکەی ئەوەیە برسی بکرێ؟ تکایە تەنیا باییانامەکان شەیر مەکەن، بیر بکەنەوە و تێ بگەن کە چی دەگوزەرێ لە وڵاتی ئێمە. ئەو بەڕێزانە تازە بەردێکی گەورەیان خستە قۆمێکی قوڵەوە و دەبێ بەرپرسیارێتی قسەکانیان هەڵگرن و بێنە ناو خەڵک و خاوەنداری لە رستەکانیان بکەن و روونکردنەوەی زیاتر بدەن، هەڵبەت ئەگەر راست دەکەن.
دووەم: خۆم وەکو لێکۆڵەرێک، ئاگادارم کە پرسی نەوت و داهاتی نەوت پرسێکی تاریکە لە کوردستان و گومانی گەورەی خراپبەکارهێنانی داهاتی نەوت هەیە. نەوت خۆی لە زۆر وڵاتی دونیا بۆتە بەڵا کە بە ئینگلیزی هەزارەها توێژینەوەی لەسەرە و پێی دەگوترێ نەفرەتی نەوت Oil Curse، لە سەرەتای پرۆسەی بە سەربەخۆ دەرهێنان و فرۆشتنی نەوتی کوردستان ئەو ترسە هەبووە و خۆم چەندین وتارم لەم بارەیەوە نوسیووە کە نەوت دەکرێ ببێتە خێر blessing دەکرێ ببێتە بەڵا و نەفرەتیش Curse. تا ئەو ساتە نەوتی کوردستان و بە سەربەخۆ دەرهێنان وفرۆشتنی بۆتە بەڵایەکی گەورە بۆ خەڵک و ژیانی رۆژانەی. هەڵبەت ئێمە بە بەڵگە و دروستی نازانین کە داهاتی نەوت چەندە و چۆن چۆنی کۆ دەکرێتەوە و خەرج دەکرێ. ناشزانین کە سیاسیە باڵادەستەکان چەندیان دەست دەکەوێ لەو بازرگانیە و ئەو تاڵانیە تا چەندی راستە و لە چ ئاستێکە. بەڵام بەو بەیانامەیە من خۆم باوەڕم کرد کە تاڵآنی هەیە، چونکە وەکو باسم کرد ئەو بەڕێزانەی بەیاننامەکەیان نوسیووە کەسانی ئاگادار و بەرپرسن. لەوەش ئاسانتر چونکە داهاتی نەوت و پرۆسەی دەرهێنان و فرۆشتنی نەوت لە ژێر چاودێری هیچ دەزگایەکی نیشتیمانی نیە و تەنیا گروپێکی داخراو دەزانن کە چی دەگوزەرێ. لە باری ئاواشدا لە کەنەدا و وڵاتانی ئەوروپاش بێ تاڵانی روو دەدات.
ئێستا کاتی ئەوەیە خەڵک و گروپەکانی فشار و کۆمەڵی مەدەنی و فەرمانبەران پرسیار بکەن کە تاڵانچیەکان کێن؟ چۆن و لە چ ئاستێک نەوت و سامانی گشتی تاڵان دەکەن لە کاتێک خەڵک برسیە و فەرمانبەر سەرەتاییترین مافی پێ نادرێ و پێشمەرگە کورستان دەپارێزێ بە موچەیەکی کەم.
بەیاننامەکە دەکرێ سەرەتای قۆناغێکی نوێ بێ لە فشاری مەدەنی بۆ حوکمڕانیەتێکی باشتر لەوەی ئێستا، بۆ دژایەتی کردنی پاوانکاری و گەندەڵی، بۆ ئەوەی سامانی گشتی کوردستان بۆ خەڵک بێ..
#یەکێتی #ناوەندی_بڕیار #کوردستان #PUK #Kurdistan
No comments:
Post a Comment